اواسط دهه 80، دولت وقت یارانه لبنیات را حذف کرد و با کاهش قدرت خرید مردم، در طول سال های پس از آن، سرانه مصرف لبنیات به صورت مداوم سقوط کرد. در حال حاضر بنا بر گزارش انجمن صنایع لبنی ایران، سرانه مصرف لبنیات در کشور حدود 30 درصد کمتر از میانگین جهانی است و این فاصله با مصرف جهانی در حال افزایش است. بنا بر این گزارش، سرانه مصرف لبنیات در کشور به ازای هر فرد در خوشبینانه ترین حالت 70 کیلوگرم است؛ در حالی که سرانه مصرف در جهان به ازای هر فرد چیزی حدود 160 کیلوگرم است. مصرف لبنیات اتحادیه اروپا حتی از این مقدار بسیار بالاتر است؛ به طوری که در سال 2021 با سرانه مصرف 256 کیلوگرم، عنوان بالاترین مصرف کننده لبنیات را به خود اختصاص داد. همچنین مرکز آمار ایران چندی پیش در گزارشی سرانه مصرف شیر و محصولات لبنی از سال 1390 تا 1398 را به ترتیب 127، 120، 115، 109،111، 109، 107، 100 و 106 کیلوگرم گزارش داده و هم اکنون مصرف آن به زیر صد کیلوگرم رسیده است. این در حالی است که به گفته کارشناسان، چشم اندازی که در این خصوص باید محقق می شد، نزدیک به 160 کیلوگرم در سال بود.

با سقوط سرانه مصرف لبنیات، محمدرضا بنی طبا، سخنگوی انجمن صنایع فراورده های لبنی ایران، از تعطیلی ۸۰ درصد شرکت های لبنی در ۲۰ سال گذشته خبر داده و به ایلنا گفته است: «متاسفانه افکار عمومی تغییر قیمت محصولات لبنی را برآمده از طمع تولیدکننده می دانند، غافل از اینکه این سیاست های دولت است که به افزایش هزینه های تولید و در ادامه گرانی محصول تمام شده می انجامد. به دنبال این سیاست گذاری ها، تعداد شرکت های لبنی ایران از بیش از هزار شرکت در دهه ۸۰ به حدود ۲۰۰ شرکت افت کرده است».

او در ادامه توضیح داده است: «تولیدکنندگان محصولات لبنی بنا بر درخواست سازمان حمایت از مصرف کنندگان، ستاد تنظیم بازار و دیگر ارگان های نظارتی قیمت محصولات لبنی را در ماه رمضان افزایش ندادند؛ این در حالی است که الزام تولیدکنندگان به افزایش حقوق و دستمزد از ابتدای سال ۱۴۰۳ به افزایش هزینه های تولید در روزهای ماه رمضان انجامیده و افزایش حقوق و دستمزد به افزایش دیگر هزینه های تولید به دلیل تورم افزوده شده است. افزایش حقوق و دستمزد کارگران در شرایطی که تولیدکننده اجازه افزایش قیمت محصول خود را ندارد، به معنای پرداخت یارانه از جیب تولیدکننده است».

باور عمومی این است که با کاهش مصرف لبنیات در ایران به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، این محصولات به بازارهای صادراتی جذب می شود و تولیدکننده ضرر نمی کند. بنی طبا در پاسخ به این موضوع گفت: «لبنیات محصولی فسادپذیر است و صادرات آن به راحتی ممکن نیست؛ همچنین امکان تبدیل آن به محصولات صنایع تبدیلی هم به راحتی و برای همه واحدهای تولیدی امکان ندارد. در حال حاضر حدود صد هزار تن شیر خشک انبارشده داریم و این نشان می دهد که صادرات محصولات صنایع تبدیلی هم آسان نیست، به ویژه که بازارهای صادراتی به شدت رقابتی هستند».

  • منبع خبر : شرق