?متولیان سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی طی چهل سال گذشته، به دلائل مختلف نتوانستند از فرصت های پیش امده ی بین المللی و منطقه ای به نحو مطلوب بهره برداری نمایند. بندرت رویدادی را می توان یافت که استفاده مطلوب و بهنگام از ان شده باشد. نظریات و تعاریف مختلفی برای فن دیپلماسی بیان گردید،یکی از این نظریات دیپلماسی را هنراستفاده از موقعیت ها و فرصت ها در زمان خود دانسته است.در این تعریف دو عنصر “زمان” و “هنر ” نقش کلیدی دارند‌.

?دیپلماسی تنها منحصر به دیپلماسی سیاسی نیست، بلکه دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی عمومی نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند.یکی از دیپلماسی های معمول که طی سال های اخیر توسط برخی از کشورها به خوبی بکار می رود، دیپلماسی عمومی است.اهمیت دیپلماسی عمومی بیشتر به لحاظ ارتقای وجهه بین المللی یک کشور مد نظر است. این دیپلماسی در واقع ساز و کاری برای افزایش قدرت نرم به شمار می رود، و باندازه ای مهم است که وزارت خارجه امریکا معاونتی به نام “دیپلماسی عمومی و روابط عمومی”در ساختار خود بوجود اورده که رهبری نفوذ قدرت نرم امریکا در سراسر جهان را بعهده گرفته است.وزارت امور خارجه ایران با توجه به رسالت جهانی و ازسوی دیگر ایران هراسی شدید توسط امریکا با نهادی مانند هالیوود، بشدت نیازمند توسعه و بسط دیپلماسی عمومی نزد مردم امریکا با بهره گیری از تمام ظرفیت هاست.یکی ازگزینه های پیشنهادی اکثر کارشناسان سیاست خارجی و روابط بین الملل، راه اندازی سفارت خانه مجازی جمهوری اسلامی در واشنگتن است، که باعث تقویت وجهه بین المللی ایران در فضای عمومی کشور هدف یعنی امریکا می شود. همانند اقدامی که امریکا در رابطه با ایران انجام داده است.راه اندازی سفارت خانه مجازی در امریکا با کمترین موانع و هزینه های اندک، ضریب نفوذ بالا، کاملا ضروری بنظر می رسد، و می تواند تا اندازه ای خلا لابی ها در نهاد های تصمیم گیر امربکا را جبران نماید.رهبر معظم انقلاب در نامه ای به رییس جمهور، سیاست های کلی برنامه ششم توسعه را ابلاغ کردند.در بخش هایی از این برنامه مهم و استراژیک به بهره گیری حداکثری از روش ها و ابزار های دیپلماسی نوین و عمومی و همچنین افزایش قدرت نرم اشاره شده است.

?دیپلماسی ایران فرصت های متعدد از‌ جمله نامه محرمانه کارتر در جریان گروگانگیری،سفر مک فارلین درهنگام جنگ با عراق، پذیرش قطعنامه ۵۹۸، هشت سال فرصت سوزی برجام در دولت احمدی نژاد، همکاری ایران با امریکا در ازادسازی افغانستان از چنگال طالبان ،و فرصت های دیگر را از دست داده است.

?دستگاه های مسئول سیاست خارجی با توجه به شرایط خاص کشور ازنظر اقتصادی،اجتماعی، بازسازی اعتمادعمومی،ایجاد امید به اینده در ذهن مردم، تامین رفاه، ایجاد اشتغال و زدودن فقر ازچهره ی جامعه، باید از فرصت های پیش رو به نحو مطلوب و در راستای منافع ملی حداکثر بهره برداری را بعمل اورند.

?مذاکره با امریکا و یا هر کشور دیگر به هیچ وجه به معنای تسلیم نیست. در واقع مذاکره نوعی بده و بستان بر اساس منافع ملی با رعایت عزت اسلامی است. مهم این است که دستگاه دیپلماسی کشور بتواند در مذاکرات از قابلیت ها و برگ های برنده خود به موقع استفاده نماید و همچون گذشته دچار خطای محاسباتی نشود.موقعیت ژئوپلتیک و ژئواکونومی و نقش منطقه ای ایران و همچنین رقابت بین قدرت های بزرگ، قابلیت هایی هستند که می توان با اتخاذ یک دیپلماسی هنرمندانه و متوازن در مناسبات خود با کشورهای بزرگ از قبیل چین، روسیه، امریکا، اروپای غربی و کشورهای منطقه ای در جهت کسب امتیازات بیشتر از انها استفاده نمود. حصول توافق هسته ای ۱+۵ موسوم به برجام “البته با ورود امریکا”، نباید این ذهنیت را در فکر مسئولین دولتی و مدیران دستگاه سیاست خارجی کشور ایجاد کند که چون قفل روابط با غرب باز شده، دیگر به همکاری و مراوده باسایر کشورها که در شمول دنیای غرب تعریف نمی شوند نیازی نیست، و اشتباه دور گذشته پس از تفاهم برجام مجددا تکرار شود.در ان زمان علی رغم سفر “شی جین پینگ” رییس جمهور چین به تهران و دیدار با رییس جمهور ایران و امضای یادداشت تفاهم میان دو‌ کشور،باسرمستی از امضای برجام و به امید سرمایه گذاری شرکت های غربی، چینی ها را دست خالی به کشورشان راهی کردیم. که بعد ها مجبور شدیم تاوان انرا بپردازیم. راهبرد دیپلماسی متوازن در استراتژی سیاست خارجی رمز موفقیت ما خواهد بود.

?با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در حمایت و تثبیت برجام و ملغی نمودن تحریم های بین المللی و باز گشت امریکا به برجام، ادامه مذاکرات به نفع تمام طرف های ذیربط خواهد بود.برخلاف برخی تصورات، بهبود روابط ایران با امریکا هیچ گونه منافاتی با روابط “ایران– چین” یا روابط “ایران — روسیه” نخواهد داشت.
اگر امریکا به برجام برگردد قطعا روی روابط ایران و چین اثر مثبت خواهد گذاشت، چرا که احیای برجام باعث می شود قرارداد معوقه ۲۰ میلیارد دلاری چین با ایران که با توجه به برجام امضا شده بود، اجرایی و عملیاتی شود، و در صورت حفظ منافع ملی ایران، زمینه برای انعقاد قرار داد ۲۵ ساله نیز مهبا شود. تجربه نشان داده است که هر چقدر ایران روابط بهتر و کم تنشی با غرب داشته باشد،به همان میزان می تواند روابط با کشورهای اسیای جنوب شرقی و روسیه را بهبود بخشد.‌سیاست خارجی متوازن و متکی به ظرفیت ها و قابلیت های داخلی راه برون رفت ایران از شرایط نامساعد فعلی است.

?مسئولین نظام بایداز فرصت پیش امده در رابطه با انتخاب بایدن به عنوان ریاست جمهوری امریکا و بازگشت انها به برجام، و همچنین پتانسیل تیم بایدن در وزارت خارجه،مشاور امنیت ملی و سایر مقامات مرتبط با ایران در دولت امریکا که بانی تغییر سیاست های بین المللی و خاور میانه ای امریکا هستند، بهره برداری لازم را بنمایند.اراده امریکا مبنی بر برگشت به برجام و تمایل انها به خاتمه جنگ یمن، و متوقف نمودن حمایت از ائتلاف سعودی،می تواند سراغاز مناسبی برای ارتباط و مذاکرات باشد.هیچ وقت نباید دوران تاریک مثلث ترامپ،پمپئو، بولتون در امریکا و مثلث شوم نتانیاهو، بن سلمان،بن زاید در منطقه، که بی رحمانه ترین تحریم ها را بر علیه ملت ایران روا داشته اند، و باعث عدم استفاده ایران از مزایای برجام‌ گردیدنداز یاد برود.هیچ مصاحبه و یا جلسه ای نبود که نام ایران بعنوان یک کشور متمرد از قوانین بین الملل توسط ترامپ و پمپئو دررسانه های جهانی مطرح نشود.

?بایدن دیپلماسی تازه ای ارائه کرد و سیاست خود را بر خاورمیانه و اسیای دور متمرکز نمود.و بدرستی در حمایت از دموکراسی و حاکمیت ملت ها و اجرای قانون، به جای طرفداری از جنگ و کشتار مردم بیگناه یمن، بر خلاف سلف خود سخن گفت.این رفتار یک رویکرد دقیق و موثری است که باید از ان استقبال نمود. رویکرد جدید امریکا در یمن می تواند شروع یک همکاری تازه همانند گفتگو و تعامل ایران و امریکا در بحران افغانستان باشد.اجلاس چهار جانبه ایران، عربستان، امریکا، یمن می تواند نخستین همکاری منطقه ای محسوب شود، و زمینه را برای طرح صلح هرمز فراهم نماید. مذاکرات طالبان با دولت افغانستان و نقش پر رنگ ایران و امریکا در این مذاکرات، محور دیگری است که میتواند اغازی بر همکاری طرفین باشد.و زمینه را برای ادامه مذاکرات برجام مساعد نماید.

?ایکاش صدا و سیما، مجلس، کیهان ،و عناصر تندرو دست از شعارهای غیر کارشناسی ودشمن شادکن بردارند، و اجازه دهند مسئولین امر با تدبیر،هوشمندی، هنردیپلماسی، با حفظ کرامت و استقلال جمهوری اسلامی از فرصت پیش امده به نفع ملت ایران بهره برداری نمایند.