این روزها البته قهوه نوشیدن از حالت شیک و مدرن و کافه نشینی  صرف بیرون آمده و در هر کوی و برزن  شاهد فروش قهوه در بساط ارزان هستیم.  قهوه ی دله از اواسط دهه ی  هشتاد خورشیدی به شکل غریبی  بازار اهواز و خوزستان را اشباع و تسخیر کرده است و تبدیل به یکی از نمادهای  شهری  شده است. در صورتی که پیش از این ، نوشیدن قهوه آداب و سنت خاص  خود را داشت و به این شکل شایع نبود.  مراسم قهوه خوری از روزگار دیرین مورد احترام مردم عرب و دارای آداب خاص خـــود است.  قهوه نخستین چیزی است که پس از سلام و خوش آمدگویی با آن از میهمانان خـــــــود پذیرایی می‌کنند. قهوه جهت پذیرایی از همه ی افراد قوم و میهمانان فقیر و غنی استفاده می‌شود. با آماده‌شدن قهوه و زمان پذیرایی این کار به شیوه و رسومی خاص شروع می‌شود. به کسی که قهوه را به میهمان تعارف می‌کند، ساقی می‌گویند. اگر میهمان متوجه حضور ساقی نشود فنجان را به دله می‌زند تا مهمان با شنیدن آن صدا متوجه شود که قهوه برای او ریخته شده است.
از آداب تعارف قهوه این است که ساقی یا میزبان دله را در دست چپ و فنجان را در دست راست خود می‌گیرد. وی باید به صورت ایستاده و با کمر خم شده فنجان را به میهمان تعارف کند. میهمان نیز باید آن‌را با دست راست بگیرد و باید بدون اینکه فنجان را بر روی زمین بگذارد قهوه را میل   کند. گرفتن قهوه تعارف شده با دست چپ دراین فرهنگ توهین به شمار می‌آید. اولین فنجان قهوه را پدر و یا بزرگ خانواده ی میزبان می‌نوشد، میزبان  نخستین فنجان را خود می‌نوشد تا سالم بودن آن برای مهمان مشخص شود. بعد از آن پذیرایی از سادات مجلس شروع می شود. نخستین سید فنجان را می گیرد. بعد فنجان بعدی به نفر سمت راست او تعارف می شود. کسی که سمت چپ سید و یا شیخ می نشیند نباید دستش را برای گرفتن فنجان بالا بیاورد و براساس رسم و رسوم، فنجان باید از سمت راست گردانده شود تا آخرین نفری که فنجان قهوه را می‌گیرد کسی باشد که سمت چپ همان سید یا شیخ نشسته است. ( ساقی بدون هیچ کلامی قهوه را به مهمان تعارف می‌کند ).
چنانچه مهمان دوباره قصد میـل قهوه دارد فنجان را بدون هیچ حرکتی تقدیم به ساقی می‌کند در غیر این صـــورت فنجان خالی را به سمت راست و چپ تکان می‌دهد و تقدیم ساقی می کند (صدا و حرکت جهت ایجاد نظم خاص بین ساقی و میهمان است ) . البته تکان دادن فنجان فقط مخصوص آقایان است و اگر بانویی خواست همین مفهوم را به ساقی برساند تنها کافی است فنجان را به پهلو بخواباند.
برای پذیرایی و تعارف قهوه توسط ساقی به میهمان اسامی خاصی وجود دارند که شامل : «الهیف » و « الضیف » و «الکیف » و « السیف » است.
فنجان اول : الهیف :  الهیف   که ساقی قهوه در حضور و دید میهمان، جهت مطمئن نمودن میهمان از سالم بودن قهوه صرف می کند.
فنجان دوم : الضیف: الضیف   فنجان دوم است که به میهمان تقدیم می‌شود و میهمان هم موظف به صرف نمودن آن می‌باشد مگر در مواقعی که میهمان از شیخ یا ساقی خواسته ای داشته باشد که در این صورت فنجان را از دست ساقی گرفته و سپس آنرا بر روی زمین می‌گذارد در غیر اینصورت باید صرف شود. وقتی قهوه خورده نمی‌شود، شیخ می‌فهمد آن فرد قصد دارد درخواست یا مطلبی را بیان کند.
فنجان سوم : الکیف : برای نوشیدن فنجان سوم یا  الکیف   میهمان فنجان را تکان نمی‌دهد و میزبان می‌داند که او می‌خواهد دوباره قهوه بنوشد.  الکیف   به خاطر طعم خاص و طریقه آماده سازی قهوه و یا بعد مسافتی که میهمان طی نموده صرف می‌شود.
فنجان چهارم : السیف :  السیف  و آن هم در صورت تکان ندادن فنجان به میهمان تقدیم می‌شود که معمولا توسط افراد خاص و کمی صرف می‌شود و آن هم به دلیل اینکه میهمان پس از صرف نمودن فنجان چهارم به شیخ یا ساقی اعـــــلام می‌نماید که در تمامی شادی‌ها و غم‌ها و همچنین در مواقع دفاع جسمی و عرفانی از شیخ و یا ساقی شریک می‌باشد.که پس از صرف نمودن آن پیمان برادری بین میهمان و شیخ یا ساقی بسته می‌شود.
از دیگر آیینها و رسوم قهوه خوری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
– رعایت حق اولویت در بین حاضرین .
– شروع از سمت راست اولین نفری که قهوه صرف نمود .
– میمهان حق حمل دله را ندارد .
– در صورت بودن پسران پدر نباید قهوه تعارف کند .
– برادر بزرگتر باید قهوه را تعارف کند . این وظیفه همیشه برعهده بزرگترین پسر خانواده است.

ابزار آماده سازی قهوه ی عربی

وسایل آماده سازی قهوه متعدد هستند که به جمع آنها “المعامیل” می‌گویند.
.
المحماس
محماس ظرفی استوانه ای شکل که داخل آن دارای گودی می‌باشد و جهت برشته نمودن و تغییر شکل دانه‌های قهوه “بن” از آن استفاده می‌شود.
.
هاون
هاون یا اسم دیگر آن “المجر” نوعی ظرف استوانه ای شکل که گودی عمیقی دارد و معمولا از نوعی آلیاژ قوی ساخته شده است و دارای دسته ای به نام “قضیب” که جهت کوبیدن وآسیاب نمودن دانه‌های برشته شده قهوه از آن استفاده می‌شود. صداهای صادره از هاون در نزد مردمان عرب منظور خاص خود را می‌رساند.
.
گمگم و دله
جهت آماده سازی قهوه از دونوع ظرف خاص استفاده می‌شود.به ظرف بزرگتری که جهت آماده سازی اولیه قهوه و جوشاندن آن به حد کافی استفاده می‌شود “الگمگم” می‌گویند.و اما ظرف کوچکتری که جهت راکد نمودن قهوه به مدت زمان معین و گرم نگه داشتن آن و جهت پذیرایی از میهمان استفاده می‌شود “دله” نام دارد.
.
فنجان
نوعی استکان که فاقد هرگونه دستگیره و دارای شکل هندسی خاص خود می‌باشد و جهت تعارف نمودن قهوه به میهمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.