آژانس بین المللی انرژی اتمی یکشنبه شب گذشته در بیانیه ای اعلام کرد که ایران اقداماتی مغایر بیانیه مشترک ۲۱ شهریور که در تهران صادر شد، در دستور کار خود قرار داده و از نصب مجدد دوربین های نظارتی در مجتمع «تسای» کرج ممانعت به عمل آورده است؛ اعتراضی که سبب شد اتحادیه اروپا و امریکا هم آن را تکرار کنند و از ایران بخواهند که به تعهداتش ذیل بیانیه مشترک با آژانس عمل کند. این در حالی است که نماینده ایران در آژانس در واکنش، گزارش اخیر مدیر کل این سازمان درباره سایت کرج را فراتر از توافقات دو طرف در بیانیه مشترک خوانده و تاکید کرده که گزارش «گروسی» درباره دوربین های این مجتمع دقیق نیست و این موضوع جزو تفاهمات بیانیه مشترک به شمار نمی آید.
«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس در آخرین گزارش خود درباره راستی آزمایی و نظارت در ایران به کشورهای عضو اعلام کرده که ایران از روزهای ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر (۲۹ تا ۳۱ شهریور) به بازرسان آژانس اجازه سرویس تجهیزات نظارت آژانس را داده و اجازه داده شده تا کارت ذخیره دوربین ها در تمامی مکان های ضروری در ایران بجز کارگاه ساخت تجهیزات سانتریفیوژ در مجتمع «تسا» در کرج تعویض شود. در این بیانیه آمده است  ایران به آژانس اجازه دسترسی به سایت کرج را برای نصب دوربین های نظارتی جدید یا اطمینان حاصل کردن از اینکه تولید قطعات سانتریفیوژ در این کارگاه از سر گرفته شده، نداده است.مدیر کل آژانس ادعا کرده که تصمیم ایران در اجازه ندادن به آژانس برای دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج برخلاف شرایط توافق شده در بیانیه مشترکی است که روز ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) با محمد اسلامی مدیرکل سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس جمهور ایران حاصل شده است. «گروسی» تکرار کرده تمامی فعالیت های اشاره شده آژانس در بیانیه مشترک برای تمامی تجهیزات تعریف شده آژانس و تاسیسات و مکان های ایران برای حفظ ادامه اطلاع از برنامه هسته ای ایران ضروری است.

اتحادیه اروپا هم با صدور بیانیه ای به گزارش اخیر آژانس درباره تجهیزات نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاسیسات ایران واکنش نشان داد. کشورهای اروپایی با استقبال از تعاملات اخیر ایران و آژانس درخصوص ادعای اخیر آژانس درخصوص مجتمع «تسا» ابراز نگرانی کرده و از ایران خواسته اند که  دسترسی به این سایت را برای کارشناسان آژانس فراهم آورد.به گزارش ایسنا، اتحادیه اروپا در بیانیه خود، ممانعت ایران از دسترسی آژانس به تولید سانتریفیوژ در مجتمع «تسا»ی کرج را یک تحول نگران کننده توصیف  و اعلام کرده اند که این اقدام ایران در تضاد با بیانیه ای مشترک ۲۱ شهریور بین مدیرکل و معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران است.اتحادیه اروپا با ضروری خواندن نظارت بر تمامی فعالیت های آژانس درخصوص تمامی تجهیزات تعیین شده و تاسیسات و امکانات ایران که در بیانیه مشترک به آن اشاره شده، از ایران خواستند تا بدون هرگونه تاخیر به بازرسان آژانس اجازه دسترسی به کارگاه تولید قطعات سانتریفیوژ مجتمع «تسا»ی کرج را بدهد. اتحادیه اروپا  همچنین از «گروسی» خواست تا در صورت لزوم، در مورد این موضوع مهم به شورای حکام گزارش دهد.

 اعتراض امریکا و درخواست از ایران برای تفاهم درباره برجام

«لوئیز بونو»، نماینده امریکا در سازمان های بین المللی مستقر در وین هم در واکنش به گزارش آژانس، اقدام تهران را ناراحت کننده توصیف  و اعلام کرد که امریکا آماده است تا به سرعت درباره بازگشت متقابل به تعهدات کامل برجام به توافق برسد و آن را اجرا کند. نماینده امریکا در آژانس همچنین گفت که اگرچه ایران اعلام کرده است  هدف مشابهی دارد  اما امتناع آن از دادن دسترسی لازم به آژانس بین المللی انرژی اتمی برای سرویس تجهیزات نظارتی خود مغایر بیانیه مشترک با آژانس است. این مقام امریکایی دسترسی آژانس برای دریافت اطلاعات خود در مورد فعالیت های مرتبط با هسته ای را ضروری خوانده و انجام هرگونه تفاهم سریع در مورد بازگشت متقابل برجام را مهم اعلام کرده است.

«لوئیز بونو» همچنین گفته : «ایران علاوه بر رد دسترسی مورد نیاز، طبق بیانیه مشترک، هنوز مدیرکل را برای بررسی سوالات حل نشده آژانس در مورد توافق جامع پادمان به تهران دعوت نکرده و این در حالی است که این سوالات مربوط به تعهدات قانونی ایران بر اساس توافقنامه پادمان مورد نیاز در «ان پی تی» است.»

او با اعلام اینکه ایران باید فوری همکاری لازم با آژانس را داشته باشد و به تعهدات خود در بیانیه مشترک ۱۲ سپتامبر عمل کند، افزود: «اگر ایران این کار را انجام ندهد، ما در روزهای آینده با سایر اعضا در مورد پاسخ مناسب مشورت می کنیم.»

 ایران: گزارش آژانس دقیق نیست

کاظم غریب آبادی، نماینده ایران در آژانس هم در واکنش، گزارش مدیر کل این سازمان درباره دوربین های نظارتی در سایت «تسا» در کرج را نادرست خوانده و تاکید کرده که گزارش «گروسی» درباره دوربین های این مجتمع دقیق نیست و این موضوع جزو تفاهمات بیانیه مشترک نیست. غریب آبادی در رشته توئیت هایی با بیان اینکه هر تصمیم ایران در مورد تجهیزات نظارتی آژانس صرفا بر مبنای ملاحظات سیاسی بوده و نه حقوقی، افزود:«از این رو، آژانس نمی تواند و نمی بایست حقی برای خودش در این زمینه قائل شود».

او اضافه کرد: «بیانیه مشترک ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) محمد اسلامی و رافائل گروسی نیز با حسن نیت ایران و با هدف جایگزینی کارت های حافظه «تجهیزات مشخص شده» حاصل شد. اقدامات آژانس برای اجرای این هدف نیز از ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر انجام شد.غریب آبادی ادامه داد: در طول گفت وگوها در تهران و اخیرا در وین نیز به طور واضح خاطرنشان شد از آنجا که تحقیقات امنیتی و قضایی در مورد مجتمع تسای کرج همچنان ادامه دارد، تجهیزات نظارتی این مجتمع در زمره تجهیزات تحت سرویس فنی قرار نمی گیرد. به همین خاطر بود که از عبارت «تجهیزات مشخص شده» در بیانیه مشترک  استفاده شد. وی یادآور شد: از این رو، گزارش ۲۶ سپتامبر مدیرکل آژانس دقیق نبوده و قطعا فراتر از تفاهمات حاصله برابر بیانیه مشترک است.

 نامه ایران به آژانس

در پی انتشار گزارش جدید مدیرکل آژانس، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی از ارسال نامه اعتراضی ایران به آژانس خبر داد و گفت: تفاهم صورت گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین ها) مجتمع کرج نمی شد.کمالوندی توضیح داد: آقای گروسی و همکاران ایشان بخوبی می دانند که تفاهم صورت گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین ها) مجتمع کرج به این دلیل که در نتیجه خرابکاری تیرماه این مجتمع همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، نمی شد. وی گفت: درخواست تعمیم تعویض کارت های حافظه به دوربین های این مجتمع در سفر مدیرکل به تهران و نیز دیدار حاشیه کنفرانس عمومی وین مطرح شده بود که در هر دو بار ضمن ارائه توضیحات توسط آقای اسلامی، پاسخ منفی و مخالفت ایران را به دنبال داشت. کمالوندی اضافه کرد که درج واژه «مشخص شده» در مقابل کلمه تجهیزات به همین منظور و با هدف مستثنی شدن این مجتمع از سرویس و تعویض کارت های حافظه صورت گرفته است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی یادآور شد که در دیدار وین هنگامی که بار دیگر مدیرکل درخواست سرویس دوربین های مجتمع کرج را مطرح کرد، آقای اسلامی با صراحت کامل و ذکر دلایل مطرح شده در جلسه قبل، تعمیم تعویض کارت های حافظه به مجتمع یاد شده را ناممکن و خارج از چارچوب بیانیه مشترک اعلام کرد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران متذکر شد که ضرورت دارد مسئولان این سازمان بین المللی با پرهیز از موضع گیری های هدفمند سیاسی و گزارش های غلط و مغرضانه، روند سازنده ایجاد شده به دنبال مراودات اخیر ایران و آژانس را تخریب نکند.

  • منبع خبر : ایران