دکتر غلامحسین میرزاصالح متولد ۱۳۲۴ در تهران بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به انجام رساند و در رشته علوم سیاسی از دانشگاه ملی مدرک کارشناسی گرفت. سپس به انگلستان رفت و از دانشگاه آکسفورد دانشنامه دکتری علوم سیاسی گرفت، همچنین به اخذ درجۀ دکتری در رشتۀ ادبیات از دانشگاه لوزان سوئیس نائل آمد. او پس از بازگشت به ایران استاد علوم سیاسی در دانشگاه ملی شد و از ۱۳۶۰ یکسره به کار تألیف و ترجمه پرداخت.
برخی از آثاری که دکتر میرزاصالح تألیف، تصحیح و ترجمه کرده عبارتند از مذاکرات مجلس اول، بحران و دموکراسی در مجلس اول، سفرنامه میرزا صالح شیرازی، جنبش میرزا کوچکخان، خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی، خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، خاطرات سیاسی احمد آرامش، خاطرات سید محمدعلی شوشتری، خاطرات سیاسی قوامالسلطنه، تصحیح ژیل بلاس (رنه لوساژ، ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی)، روشنفکران و عالیجنابان خاکستری (ویتالی شنتالینسکی)، برخورد تمدنها (برنارد لوئیس)؛ سرزمین گوجههای سبز (هرتا مولر)؛ آنا آخماتووا (ایلین فاینشتاین)، نامههایی از تهران (خاطرات سر ریدر بولارد)، قتل در تهران (لارنس کلی)، باخ (دنیس آرنولد)، نانکینگ (شرح جنایتهای ژاپن در چین در خلال جنگ جهانی دوم، ایریس چانگ) و فروپاشی قاجار و برآمدن پهلوی (اسناد وزارت خارجه انگلیس)، کلاوزوتس (مایکل هاوارد)، بچههای ژیواگو (ولادیسلاو زوبوک)، فقط برایم نامه بنویس (اورلاندو فیجز).
در میان آثار میرزاصالح سهم عمده با آثار تاریخی و تصحیح متون مهم و خاطرات شخصیت های سیاسی است که از خلال آن می توان تصویری دقیق تر از تاریخ در اختیار داشت: «سفرنامه میرزا صالح شیرازی»، «جنبش میرزا کوچک خان»، «خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی»، «خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ»، «خاطرات سیاسی احمد آرامش»، «خاطرات سیدمحمدعلی شوشتری»، «خاطرات سیاسی قوام السلطنه»، تصحیح ژیل بلاس (رنه لوساژ، ترجمه میرزا حبیب اصفهانی)، «روشنفکران و عالیجنابان خاکستری» ویتالی شنتالینسکی، «برخورد تمدن ها» برنارد لوئیس، «مذاکرات مجلس اول»، «بحران و دموکراسی در مجلس اول»، «نامه هایی از تهران»؛ خاطرات سر ریدر بولارد، «باخ» دنیس آرنولد، «کلاوزوتس» مایکل هاوارد، «نانکینگ»؛ شرح جنایت های ژاپن در چین در خلال جنگ جهانی دوم و «فروپاشی قاجار و برآمدن پهلوی» (اسناد وزارت خارجه انگلیس) و «دیپلماسی و قتل در تهران» «گریبایدف: شاعر سیاست پیشه» هر دو از لارنس کلی. میرزاصالح از آن دسته مترجمانی است که بر اساس تفکر خود و ضرورتی که درک می کردند دست به انتخاب کتاب هایی برای ترجمه می زدند. از این روست که در فهرست آثار ترجمه شده میرزاصالح رمانی از هرتا مولر، «سرزمین گوجه های سبز» و سرگذشت «آنا آخماتووا» به روایت ایلین فاینشتاین و رمانی از جرزی کوزینسکی با نام «عروج» (ترجمه مشترک با محمد قاضی) به چشم می آید. غلامحسین میرزاصالح از معدود منتقدان مارکسیسم و کمونیسم استالینی و قرائت های چپ یا مسلط از تاریخ معاصر ایران، کودتای ۲۸ مرداد و چهره های شاخص تاریخی بود که سعی داشت با استناد به اسناد و مدارک موجود و رعایت انصاف بدون جانبداری و تعصب ورزی به نقد تاریخ معاصر ایران و نیز روسیه بپردازد و شاید مقاله روشنگر «مارکس از نگاهی دیگر» به قلم او نمونه خوبی برای شناخت روحیات انتقادی او باشد و البته این روحیه در دیگر آثار او و انتخاب هایش برای ترجمه و نیز در دقت نظر و وسواس غریبی که در مصاحبه و نوشتن مقالاتش داشت، نمود بارزی دارد.
Saturday, 7 December , 2024