محمد جوروند:  من همین ابتدای کار از شما و دکتر براتی تشکر می کنم که این نشست را تدارک دیدید و امیدوارم بدون هیچ تعارفی به نقد من یا هر مدیری که مد نظرتان هست بپردازید.  و البته با شناختی که از شما دارم می دانم جز این هم نخواهد بود. هر پیشنهادی هم به ذهن تان می رسد در خصوص حوزه ی میراث  فرهنگی، لطف کنید و با من در میان بگذارید. در خصوص این اداره کل ما بصورت سازمانی در واقع سه معاونت به طور تخصصی  داریم.  یک: معاونت میراث فرهنگی ؛ دو: معاونت صنایع دستی ؛ سه:  معاونت گردشگری؛ و یک معاونت دیگر  هم وجود دارد که در چارت نیست ولی توی کار هست که معاونت سرمایه گذاری است. هر  کدام از این معاونت ها می توانست یک سازمان مستقل باشد. یعنی معاونت میراث به تنهایی می توانست یک سازمان باشد. معاونت گردشگری می توانست یک سازمان باشد یا معاونت صنایع دستی؛ با توجه به اهمیت و گستره ی فعالیتی که دارند. حالا بنا بر هرچه دولت و حاکمیت مصلح دیدند، این سه معاونت را  کنار هم قرار دادند. اما حقیقت امر این است که به طبع بزرگی و عظمت این سه معاونت، تشکیلات اداری و ساختار اداری  میراث آنقدر فربه نشده و  قوی و قدرتمند نیست که در حوزه های ساختاری یک همپوشانی و توازن و ثمردهی مفید در پی داشته باشد. ما در حال حاضر به نسبت پراکندگی، تنوع آثار تاریخی و پهنای جغرافیایی نیروی انسانی کمی داریم که اگر شما نیروهای یگان را ازش جدا کنیم، نیروهای پایگاهی و نیروهای غیر کارشناس که منظور نیروهای اداری و خدماتی است را  جدا کنیم، بدنه ی کارشناسی میراث رقم ناچیزی است. واقعیت این است ما می توانستیم طی این سال ها که وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی برای خودش هویت مستقلی پیدا کرد، به دنبال تقویت، تربیت و آموزش تخصصی نیروی انسانی و کارشناس  برویم.  من کتمان نمی کنم که همین حالا نیروهای کارشناس و متخصص بسیار خوبی  در هر سه حوزه ی معاونت میراث داریم  که متخصص و باتجربه هستند اما  وضعیت مطلوبی که  تصور می کردم، وجود ندارد و این وضعیت برای من  قابل قبول نیست. ما در کل استان خوزستان فقط  هفت اداره ی دارای چارت اداری داریم. باقی شهرستان ها یا نمایندگی هستند یا اینکه یک دفتر جهت رفع مشکلات راه اندازی نمودیم، اصولاً هنوز فاقد اداره و تشکیلات حداقلی میراث بعنوان یک اداره کل  تعریف شده و منسجم هستیم. این هفت شهر که اداره دارند عبارتند از:  آبادان، اهواز، ایذه، بهبهان، شوش، شوشتر، دزفول.  در حال حاضر همین هفت شهر رییس اداره دارند و جالب است که این هفت اداره هم چارت اداری شان تکمیل نیست و چارت مصوب شان ناقص است. شهرهایی هم که بصورت نمایندگی اداره می شوند شامل اندیمشک، گتوند، لالی، اندیکا، مسجدسلیمان، باغملک، هفتکل، رامشیر، امیدیه، رامهرمز، هندیجان، ماهشهر، شادگان، هویزه، دشت آزادگان، خرمشهر هستند.  این برمی گردد  به این که ما در جذب نیروی انسانی و زیرساخت ها ضعیف هستیم.

گراوندی: در خصوص کاوش و پژوهش در میراث فرهنگی، مایلم به کاوش های دو سال پیش اشاره کنم که در  همین اهواز ( منطقه کوروش) طی کاوش هایی که انجام گرفت؛ ابتدا به امر گفتند تاریخ این کشفیات به دوره ی اشکانیان بر می گردد. مدتی رسانه ها به این مساله پرداختند؛ و بعد مساله به فراموشی سپرده شد.  علت این که  این کاوش یا نمونه ی مشابه دیگر ( روستای ده ملا در هندیجان ) که آن هم  نیمه تمام رها شد، چه چیزی  است و آیا تصمیمی اتخاذ کردید که این کاوش ها ادامه یابد و به فرجام بهتری برسد؟

-:  یکی از مشکلات اساسی و جدی ما بحث کاوش و پژوهش است که به نظر من این موضوع در سطح  کل کشور شایع است و مختص خوزستان نیست. یعنی شما اگر یک روند را در استان خوزستان دنبال کنید می فهمید که ما با وجود داشتن این همه محوطه و عرصه و حریم در خوزستان، با مسکوت ماندن امر کاوش مواجه هستیم. ما پژوهشکده باستان شناسی داریم در کشور؛  ولی این کافی نیست و بر این باورم  ما در میراث فرهنگی  باید به این سمت و سو برویم و میراث را وارد این مقوله  کنیم.  من در این دو – سه ماه فقط دارم  اطلاعات جمع آوری می کنم. ولو به صورت میدانی و از نزدیک.  فکر نمی کنم که شما هم الان از من خواهان ارائه ی عملکرد باشید. ولی دارم سعی می کنم  اطلاعاتی جمع آوری کنم که به زعم خودم بصورت ملموس و آشکار در دسترسم باشد. من از ابتدای نوروز  تقریباً همه ی شهرهای استان خوزستان را  از نزدیک دیدم. حتی به صورت خیلی جزئی و با حداقل زمانی که می توانستم در این شهرها و مناطق پراکنده حضور داشته باشم.

در رابطه با کاوش در منطقه ی کوروش اهواز پرسیدید، چیزی که باعث شد کاوش در منطقه ی کوروش اهواز نیمه تمام بماند و یا کاوش در ده ملا انجام نشود، هیچ دلیلی بجز کمبود اعتبار ندارد. پیمانکار کاوشگری که کاوش در منطقه ی کوروش را انجام می داد، بعد از دو- سه سال، هنوز از  اداره کل میراث فرهنگی طلبکار است. نیازی نیست که ما به کاوش بپردازیم چون فقط امر کاوش نیست مراقبت های بعداز کاوش هم باید توجه شود و باتوجه به بودجه بسیار ناچیز اگر کاوش انجام نگیرد بهتر است تا انجام بگیرد و نیمه کاره رها شود . در خوزستان صد سال است کاوش صورت می گیرد و تمام اطلاعات محوطه و سایت ها موجود است و نیاز به ادامه کاوش نیست.

بنابراین مشکلات ما در این حوزه یکی  بحث ساختار  ضعیف میراث است که باید  بدنه ی کارشناسی  آن تقویت شود؛  که گفتم یعنی ما با داشتن  ۵۱۰ نیرو ، که شامل نیروهای اداری و یگان و نیروهای خدماتی و غیره و غیره است، به رقم ناچیزی از نیروی کارشناسی زبده می رسیم که در مقایسه با وسعت پهناور خوزستان که به جرات می گویم تمام خوزستان حریم باستانی است و قابل کاوش و پژوهش، این تعداد نیروی کارشناسی زبده، بدیهی است که نمی تواند میراث فرهنگی خوزستان را پوشش بدهد. شما ببینید با چه میزان اندکی از نیروی متخصص سر و کار داریم! حفظ و نگه داشتن این همه فضا  با این تعداد نیرو،  امری است بسیار دشوار و چه بسا غیرممکن؛ که همین جا و  از  همین مصاحبه استفاده می کنم و هم از استاندار محترم، سیستم قضائی و هم از نیروی انتظامی و امنیتی خواستارم که در امر حفاظت از سایت ها و محوطه های تاریخی به ما کمک کنند، به ما نیرو بدهند که ما بتوانیم برای نگهداری و پاسداری از برخی مناطق و محوطه های تاریخی باستانی بیش از پیش محافظت نماییم.

-: این شائبه به وجود نمی آید که  نگهبانی  حریم های باستانی توسط بخشی بجز  بدنه ی میراث، مشکل آفرین شود؟

-: واگذاری مسوولیت نگهبانی هرگز  نافی مسوولیت میراث نیست و ما در خصوص مراقبت و پشتیبانی البته که حضور دائمی داریم.  ما آمار اکثر حفاری ها را داریم. ارتباط خوبی با نیروی انتظامی در این رابطه وجود دارد. رابطان و افراد محلی در این رابطه به ما کمک شایان توجهی  می کنند که نشان از عرق  ملی میهنی آنها به مواریث کشور است.  چند روز پیش رفتم غرب کرخه و دیدم گریدر و لودر و اسکریپر روی تپه های غرب کرخه آماده ی حفاری  بودند. تماس گرفتم با یگان و گفتند که اینها  مجوز دارند.  عملیات آنها را متوقف کردم و گفتم حتی مجوز هم داشته باشند،  هیچکس اجازه تسطیح بدون مجوز و بدون هماهنگی و نظارت  میراث فرهنگی را ندارد.

مشکل دیگر ما  تعیین دقیق حرائم است. این مشکل از زمانی به وجود آمد که تعیین حرائم در زمانی که برای اولین بار صورت گرفت، این را  تبدیل کردند به یک امر غیرقابل تغییر!  در صورتی که باید یک بازنگری  مجدد و اساسی در تعبین حرائم انجام شود.  ضمن  اینکه ما کاملا از آثار میراث فرهنگی و تمامی محوطه ها دفاع می کنیم، اما تعیین حرائم   باید مجدد،  همراه با یک بازنگری بنیادی صورت بگیرد. این حرف من دال بر این نیست که حرایم ما کوچک می شوند؛ بلکه ممکن  است ابعاد این حرایم   بزرگتر  هم بشوند و توسعه فیزیکی پیدا کنند.  ولی حتماً نیاز به یک بازنگری مجدد هست؛ چون  واقعن در این رابطه با برخی از دستگاه ها  دچار اختلاف جدی هستیم.  و نه فقط با برخی از  سازمان ها و  ارگان ها که با  بعضی از اشخاص حقیقی هم همین مشکل را داریم.

-: چه تمهیداتی اندیشیدید برای جذب نیروی کارشناسی یا همکاری بیشتر شهروندان با میراث  فرهنگی؟

-:  از تمام کسانی که در حوزه های باستان شناسی کار کردند، افرادی با تفکر آکادمیک و علمی،  کارشناسانی که در حوزه های دانشجویی کار کردند، دانشگاه ها و…  اینها همه باید مطلع باشند که میراث به طور مطلق، ملک طلق هیچکسی، حتی دولت هم نیست و همه باید مشارکت و همکاری کنند تا از این میراث ملی که در روزگار ما و در معرض مشاهده ی ماست،  نگهداری و پاسداری شود.  میراث فرهنگی به معنای واقعی یک امانت فوق العاده حساس و مهم است که از نسل های گذشته به دست ما  و نسل امروز رسیده  و وظیفه ی ما حفظ و نگهداری آن و تحویل به نسل های بعدی است. چقدر دوست دارم این را بگویم که  گذشتگان ما واقعاً انسان های شریف و امانت داری بودند که با حداقل امکانات، ولی با افق دید وسیع و احساس وظیفه، طی قرن ها از میراث سرزمین ایران با وجود تهاجم های بسیار در درازنای تاریخ از آثار باستانی کشور محافظت و مراقبت کردند و اجازه ندادند آسیب انسانی و دست ساز به  مُرده ریگ بشری انسان ایرانی وارد شود.

نکته ای که مایلم به آن اشاره ویژه کنم این است که  تا همین چند سال پیش تصوری که از عمق تاریخ  استان خوزستان داشتیم به ۲۰۰۰ سال  هم نمی رسید؛ اما با هر اکتشافی که صورت گرفت، بازگشت و قدمت تاریخی خوزستان بیشتر شد، و این موضوع نشان دهنده ی این است که خوزستان در عمق تاریخ حضور دارد. ولی از سوی دیگر، من یک نقد جدی هم به قضیه ی کشفیات دارم. و معتقدم آنگونه ایی که باید انجام می شد، انجام نشد.

-: وضعیت موزه ها در خوزستان چطور است؟

-: از وضعیت موزه ها راضی  نیستم.  وضعیت موزه ها باید بصورت ویژه بررسی و مدیریت شود.   نکته ی بسیار مهمی که می تواند در بحث موزه ها به ما کمک کند، در بحث اشیا به ما کمک کند و استان خوزستان را به نقطه ی مهم گردشگری و تاریخی و مرکزیت نگهداری آثار باستانی تبدیل کند،  موضوع موزه ی منطقه ایی است. موزه ی منطقه ایی با ۱۱ هزار متر زیر بنا، و با حدود ۷۵ تا ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی متوقف مانده.  این پروژه حالا به ۳۷۰ میلیارد تومن پول نیاز دارد ، اگر این پروژه تمام بشود، سلامت و نگهداری و تمرکز تمام اشیا و آثار  اکتشافی در خوزستان  تضمین می شود. گذشته از این که این موزه ی منطقه ایی می تواند چندین استان دیگر  را هم تحت پوشش خودش قرار می دهد.

-: میراث فرهنگی در حوزه ی گردشگری چه برنامه هایی در پیش رو دارد؟

-:   یک سلسله مشکلاتی در حوزه ی  میراث داریم که برای رفع اینها یک عزم ملی نیاز است . من از  روزی که آمدم  فقط دنبال رفع بدهی ها و مشکلات اولیه هستم. خوزستان استانی است چهارفصل. ما در بحث گردشگری  در طول سال می توانیم پذیرای گردشگر باشیم . ما در بحث زیر ساخت های گردشگری، داریم خوب پیش می رویم و می توانیم انواع گردشگری ها را توسعه بدهیم. یعنی در بحث گردشگری سلامت ، گردشگری طبیعت و  غیره و غیره ظرفیت های بسیار بالایی وجود دارد.

روزی که دکتر محسنی بندپی ( معاون گردشگری کشور ) به استان خوزستان آمد، در بحث صنایع دستی که می تواند ظرفیتی جدی  در بحث گردشگری هم باشد، با ایشان صحبت کردم. ایشان بسیار از این موضوع استقبال کرد.  و قرار شد با همه ی ظرفیت از  ما در برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی در کشورهای اروپایی حمایت بشود.

همین جا هم اعلام می کنم هرکسی در حوزه گردشگری علاقه به سرمایه گذاری داشته باشد، ما تمام موانع را برای ایشان بر می داریم و همین جا فراخوان می دهم که تمام مناطق در استان خوزستان زمینه ی گردشگری  دارند و هر کسی در این زمینه سرمایه گذاری کند، ضمن اینکه شاهد درآمد عالی خواهد بود، باعث شکوفایی و رونق اقتصاد استان هم خواهد شد.

-: چالش هایی که فکر می کنید در حال حاضر با آنها مواجه هستید چه چیزهایی هستند؟

-: در بحث تعیین اعتبارات در موضوع مهمی مانند مرمت باید به ما کمک های مناسب بشود، مرمت آثار تاریخی و فرهنگی جایگاه ویژه ایی دارد.  تمام آثار ما  چه خانه هایی که ارزش تاریخی دارند و  چه دیگر ابنیه ی ملی، نیاز به مرمت دائمی دارند. روز گذشته در آبادان  در بازدید از مسجد رنگونی ها متوجه شدم آسیب به این مسجد وارد شده.  و خیلی از جاهای دیگر در آبادان. مثل سینما شیرین؛ که برایش برنامه ی مفصل داریم. ما هرجا  که می رویم ردی از  آثار تخریبی وجود دارد. در کول فرح ایذه اخبار نگران کننده به گوش ما رسیده. و در نقاط دیگر استان به همچنین. خوب اگر ما نتوانیم  این موارد را به موقع مرمت کنیم ، حجم تخریب افزایش پیدا می کند و این مساله ناامید کننده است.

مهم ترین چالش های ما به نظرم ، اول، ساختار خود اداره است که  باید برود به سمت کارشناسی. این خیلی مطلب مهمی است ، بنظرم شاکله جدید وزارت خانه و این وزیر و معاونینش، انسان هایی فرهیخته هستند و این یک فرصت تاریخی است که بتوانند ساختار اداری وزارتخانه را متحول کنند، اگر این اتفاق بیفتد، کم کم بدنه ی کارشناسی اش تقویت می شود و اگر تقویت شد با اطمینان عرض می کنم؛ آثار  باستانی ما خوب حفظ می شوند؛ در بحث گردشگری اتفاق های خوب می افتد و نگاه ، نگاه علمی می شود و ما باید به سمت نگاه علمی برویم و اگر نتوانیم برویم باز هم دچار تکرار ایام و روزمرگی ها خواهیم بود و استیلای چنین ضرورتی، نیاز به اراده و  تحول بنیادی دارد .

بحث تشکیل و تاسیس ادارات در شهرستان هایی که اداره نداریم؛ موضوع مهم دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد.

خرد جمعی خیلی مهم است؛ و اینکه بحث میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی تبدیل به یک دغدغه عمومی بشود و ارتباط بین مردم و سیستم میراث یک ارتباط شاداب و پویا شود، مستلزم داشتن تقویم و نقشه ی راه است. یادمان باشد که بهترین حافظان میراث فرهنگی ملی ما  همین مردم هستند. ما هنوز به تعریف دقیق و مبنایی بین میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی و راههای تعامل و تماس و ارتباط دوسویه و کارآمد با مردم نرسیدیم.

یکی هم بحث معیشتی پرسنل هست. نیروهای پایگاهی ما ۱۱ الی ۱۲ میلیون تومان حقوق می گیرند. این حقوق حداقل چیزی است که می توان با آن یک زندگی زیر متوسط  را بدون هر نوع تفریح و تنوع در سبد فرهنگی ووو  اداره کرد. و در بسیاری موارد با این میزان از حقوق نمی شود به همان حداقل ها هم دست یافت. بنابراین دریافت چنین حقوقی توسط کارکنان میراث  چه انگیزه ایی برای حفظ و نگهداشت این فضا می تواند باقی بگذارد؟!  بنابراین اگر مساله ی معیشت حل نشود خیلی اوضاع ما دچار چالش های دشوار می شود و بنظرم دولت باید نگاه ویژه تری به حوزه ی معیشت پرسنل وزارت میراث داشته باشد.

-: برای  دریافت اعتبارات چه گام هایی  برداشتید و کدام افراد یا نهادها باید به یاری  میراث  بیایند؟

-: در بحث اعتبارات  جلسات خوبی برگزار کردیم. در همین مدت کوتاهی که من آمدم؛ دو جلسه با آقای نیکو رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خوزستان برگزار کردیم در رابطه با  زیر ساخت های گردشگری و   بحث مرمت ها، که ما گفتیم  اعتباری  به ما داده بشود که ما بتوانیم خیلی وسیع  به  عنوان مثال به صورت همزمان ۴۰ گروه در استان خوزستان بر روی مرمت ها کار کنند. قول مساعدی هم داده شده و از این بابت خرسندیم.

بحث کاوش یک موضوع ملی است و نیاز به اعتبارات ملی هم دارد  و صرفن با اعتبارات استانی، کار پیش نمی رود و نیازی به کاوش نیست.  بجز مساله ی  نیروی انسانی  متخصص، عمده ی مشکلات اداره میراث فرهنگی بابت نبودن اعتبار کافی است. و برای  این منظور، هم استاندار و هم نمایندگان مجلس باید پای کار بیایند.

 -: و در حوزه های گردشگری و صنایع دستی چه نقطه نظراتی دارید؟

-: در بحث گردشگری باید این مساله را عنوان کنم کسانی در کشور و در استان داریم  که دارای تمکن مالی  هستند ولی چه بسا جای اطمینان بخشی برای سرمایه گذاری سراغ ندارند.  این ها  می توانند در بخش گردشگری، بومگردی، ووو  سرمایه گذاری کنند و شک نداشته باشند با توجه به تغییرات اجتماعی متناسب با گذر روزگار و بازتعریف زندگی نوین بشری، این حوزه در کشور ما هم مدتی  است بعنوان یک حوزه ی جذاب شناسایی و تبلیغ هم شده و کسانی که در این حوزه وارد شدند، ضمن تضمین آورده ی مالی شان، به سود و درآمد خیلی خوبی هم نائل شده اند.  این موضوع قابل راستی آزمایی  است و این جور نیست که چون  محمد جوروند این حرف را زده، خواسته برای حوزه ی میراث و گردشگری تبلیغ کرده باشد.

در بحث صنایع دستی هم تسهیلاتی داریم که به علاقمندان ارائه می شود. شاید این تسهیلات خیلی بالا نباشد ولی در نوع خودش اطمینان بخش و سودآور است. و بخشی از اشتغال را نیز فراهم می آورد.  دولت باید بخصوص برای کارگاه هایی که می توانند هم بحث اشتغال و هم بحث صنایع دستی را با کیفیت عالی و قابل ارائه در بازارهای بین المللی پیش ببرند تسهیلات مناسب تری در اختیارشان بگذارند.

در بحث صادرات ، دولت باید تسهیلات خوبی برای برگزاری نمایشگاه ها در کشورهای خارجی و بحث اعزام گروهای مختلف در اختیار آنها بگذارد.

ما سال اجرایی اداری را در بحث گردشگری خوب شروع کردیم و من تشکر می کنم از فرماندار و استاندار  خوزستان ، زیرا بحث گردشگری به یک دغدغه برای  استاندار تبدیل شده و من در همه مصاحبه های ایشان، متوجه  این موضوع شدم. بخصوص در  ایام نوروز که می دانید امسال نسبت به سال گذشته ما افزایش ۲۴ درصدی گردشگر و مسافر نوروزی به خوزستان را داشتیم و این باعث شد که هم فرماندار و هم استاندار  نسبت به موضوع حساس تر شوند و این باعث می شود ما امسال در بحث گردشگری و بحث سرمایه گذاری در حوزه گردشگری، برنامه های چشمگیر و معینی داشته باشیم.

-: در خصوص ادارات میراث در شهرستان ها چه برنامه هایی دارید و چه چالش ها و مشکلاتی؟

-: مشکلات ما در شهرستان ها همان مشکلاتی است که در مرکز  استان داریم.  برای من فرقی نمی کند یک نیروی میراثی در اهواز مشغول خدمت است یا در دشت آزادگان یا باغملک. هر جا وظیفه ای تعریف شده باید کمر همت بست و در انجام خدمت لحظه ای غفلت نکنیم. کار در میراث  فرهنگی پیش از هر چیز باید همراه با دغدغه ی  ملی  سرزمینی و همراه با عشق باشد.

ما در بحث زیر ساخت های گردشگری در شهرستان ها از فرمانداران در رابطه با زیرساخت های شهری خودشان استعلام خواهیم کرد و از آنها خواهیم خواست در جلسات کمیته ی برنامه ریزی و تاسیس اعتبار برای زیر ساخت ها به کمک ما بیایند تا بتوانیم با هم اعتبار مناسب تری  برای توسعه ی شهرهای خودشان تامین کنیم.

از نمایندگان محترم مجلس هم که می توانند پیگیر دریافت اعتبارات ویژه برای شهرهای خودشان باشند، درخواست می کنیم در این امر فعال تر عمل کنند.

در بحث سرمایه گذاری و رفع موانع من خودم پیش قدم می شوم برای کسی که می خواهد در هر کجای خوزستان سرمایه گذاری کند. موانع را با کمک هم بر خواهیم داشت. کار صدور مجوزها را برای آنها تسهیل خواهیم کرد.  با مراکز و نهادهایی که چه بسا مخالفت یا ممانعت هایی به عمل می آورند، مذاکره می کنیم.

ما جلساتی که داشتیم با آقای صدریان فر مدیر عامل سازمان آب و برق و بنا شده که ۱۵ منطقه را در استان خوزستان در اختیارمان بگذارند و همین الان هم بخشی از این توافق انجام شده؛ مثلاً پشت سد گتوند سرمایه گذاری خیلی خوبی انجام شده برای توسعه کار و برای بحث گردشگری.

باز هم تاکید می کنم که بحث کاوش برای ما  بحثی است بسیار جدی؛ از یک سو  چون هزینه بر است و اعتبار سنگینی می خواهد و اعتبار آن هم، اعتباری است ملی؛ برای من به شخصه،  به یک دغدغه ی اصلی تبدیل شده. من این قول را می دهم که در سال ۱۴۰۴ در استان خوزستان شاهد کاوش های خوبی خواهیم بود .

در بحث میراث دوست دارم نگاه امنیتی سختگیرانه و موثر برای  پاسداری و نگهبانی از ابنیه ها و آثار و حریم ها وجود داشته باشد اما در بحث گردشگری و توسعه ی گردشگری، سختگیری نداشته باشیم .

من به حضور دکترصالحی امیری وزیر محترم میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی در این جایگاه بسیار خوشبین هستم.  ایشان شناخت بسیار محیط و کاملی از خوزستان و ظرفیت ها و توانمندی های خوزستان دارد. و می دانم  بصورت ویژه نگاه مثبتی نیز به این ظرفیت ها دارد و از میراث خوزستان دفاع می کند.

-: موضوعات میراث فرهنگی، به اندازه ی  میراث  بشری، متنوع است.  برای همین هم می گویند میراث ملموس و ناملموس.  میراث ملموس که مشخص است مانند زیگورات چغازنبیل، کول فرح، اشکفت سلمان، آبشارهای شوشتر و دیگر آثار استان . موضوعات دیگری هم هستند که در جای خودش مهم است و بر می گردد به آن دسته که رفتارهای فرهنگی و جنبه های ذهنی و معنوی مردم یک منطقه را شامل می شود.  برنامه ی شما در خصوص میراث ناملموس خوزستان چیست؟

استان نسبت به ثبت و آمار ثبت ملی نمی توان گفت عالی است ولی خوب است،الان ما ۱۳۵۰ اثر ثبتی داریم و حدود ۱۰۰ پرونده آماده ثبت داریم.

ما در این رابطه هم کارنامه ی خوبی  از قبل داریم و برنامه های جدی داریم برای مسیر پیش رو.  آمادگی داریم که با همراهی دیگر نهادها مانند اتاق بازرگانی یا منطقه آزاد اروند یا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، هر گونه جشنواره و همایش استانی را حتی در ابعاد بین المللی اجرا کنیم. از موضوعاتی که پیشنهاد شود  استقبال می کنیم.

در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۱تعیین عرصه و حریم مصوب داشتیم که مصوب و ابلاغ شده و کاوش باستان شناسی داشتیم که انشاالله در سال جدید با برنامه ریزی های بعمل آمده ادامه خواهیم داد.

جهت اطلاع شما پیش از این  آثاری با عناوین مهارت پخت آش محلی دَسپِرز، پَلیلِه، آرددولِه (در مناطق لرنشین)، مهارت پخت تَه‌شیری در شهرستان های (هفتکل، رامهرمز و باغملک)، قصه و روایت مَردآزما در فرهنگ ایرانی (بُمبِرَهتِرو، مِرداِزما، مِردآزما، طَنطَل، مِرتِزما و مدوزِما) (به شکل منطقه‌ای)، “مهارت پخت حلوا زَردَک شوشتر، مراسم آئینی مشعل‌گردانی مسجد امام‌حسین جنوبی (محله‌ی دلاکان قدیم دزفول)، دانش سنتی تولید حلوا اَردِه (حلوا کِشی، حلوا پَشمَک، حلوا سیلونی) خوزستان  در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده. پیشنهادهای جدید و متنوع دیگری در دست بررسی  است که در حال پیگیری ثبت ان هستیم که  به محض ثبت اطلاع رسانی خواهد شد.

-: از ظرفیت منطقه آزاد اروند و اتاق بازرگانی های خوزستان  که تنها استانی  است که سه اتاق بازرگانی دارد، چه استفاده هایی خواهید کرد؟

-: به تازگی با مدیرعامل هگتا، آقای تابش دیداری داشتیم که قرار است اردیبهشت ماه یک همایش گردشگری سلامت را برگزار کنیم. هم اتاق های بازرگانی اهواز و آبادان و خرمشهر ، و هم منطقه آزاد اروند می توانند برای ما این زمینه را فراهم کنند  که با فراهم کردن امکانات حتا در بصره و دیگر استان های عراق و یا در کشورهای حاشیه خلیج فارس و یا در اروپا همایش ها و نمایشگاه های صنایع دستی برگزار کنیم.  از هر گونه مشارکت و همکاری استقبال می کنیم و برای ادامه ی راه برنامه ها و ایده هایی  داریم که  در حال بررسی جزییات آن هستیم.

استاندار خوزستان همواره  بر توسعه ی  سرمایه گذاری در خوزستان تاکید می کند.  امسال نیز  توسط  مقام معظم رهبری به سال سرمایه گذاری برای  تولید نامگزاری شده.  یکی از معاونت های ما معاونت سرمایه گذاری است و  من معتقدم میراث فرهنگی یک ظرفیت بزرگ است که  می تواند با همکاری و همراهی مجموعه ای از دستگاه ها، استانداری و در نهایت وزارتخانه ی میراث، با جذب سرمایه گذاری و توسعه ی بازارهای صنایع دستی و گردشگری محلی منطقه ای موجب شکوفایی استان شود.  از دیرباز هم در خوزستان برخی از شهرهای ما  شهره به صنایع دستی ویژه ی خودشان بودند و هستند.  مثال می زنم  در دزفول، کپو بافی. در شوشتر، احرام بافی. در شادگان، حصیربافی.  ووو . اینها همه زمینه ی مساعدی  است برای  رشد اقتصادی این شهرها و از سوی دیگر توسعه و تشویق کسانی که در صنایع دستی نقش آفرینی می کنند.

اجازه بدهید به نمایشگاه تهران هم اشاره کنم که استقبال بسیار خوبی از آن به عمل آمد. بیشترین حضور مسوولان کشوری در غرفه ی خوزستان صورت گرفت. به واسطه ی  همین نمایشگاه سه تفاهمنامه شامل مجتمع آب‌درمانی گراب بهبهان، مجتمع گردشگری گلگیر مسجدسلیمان و طرح اردوگاه گردشگری بلوط باغملک با شرکت توسعه‌گردشگری ایران منعقد کردیم.

ما این آمادگی را داریم که با این دستگاه ها تفاهم نامه امضا کنیم و با همکاری  کنیم به رونق خوزستان یاری برسانیم.

-: خانه احمد محمود در سایه بی توجهی مسوولان وقت در سه سال پیش تخریب شد و در غبار فراموشی فرو رفت.  آیا قصد دارید ابنیه ی مشابه را شناسایی کنید و از حوادثی نظیر تخریب خانه ی احمد محمود پیشگیری کنید؟

-: در اهواز  در یک زمانی فروغ فرخزاد زندگی می کرد.  اخوان ثالث و ابراهیم گلستان در آبادان بودند.  بزرگان دیگری  که زادگاهشان همین خوزستان بوده و یا به دیگر نقاط کشور یا به خارج از کشور رفتند، زندگی می کردند.  درصدد شناسایی اماکن آنها هستیم، این موارد ارزش تاریخی دارد و از  این ابنیه ها محافظت خواهیم کرد.

در این رابطه دعوت می کنم از همه ی  دغدغه مندان  که میراث را به چشم یک اداره نکنند. میراث را متعلق به خودشان بدانند و هر موردی که ارزش و جنبه ی تاریخی دارد را  پیگیری کنند و به ما هم اطلاع دهند.

-: در خصوص معبد چغازنبیل یا زیگورات هفت تپه  برخی از علاقمندان تاریخ ایران نگرانی  هایی دارند. منجمله اینکه در سنوات قبل  برنامه هایی در خود محوطه و حریم برگزار شده؛ یا نگران کشاورزی در نزدیکی زیگورات هستند؛ و یا می گویند اگر قرار باشد برنامه ای نظیر کنسرت در این محدوده انجام شود، آیا میراث  برنامه ی پیشگیرانه ای دارد یا خیر…

-: شک نکنید که مراقبت دائمی زیگورات هفت تپه جزو برنامه های مهم ماست.  مساله ی کشاورزی در اطراف زیگورات را کم و بیش حل کردیم  هر چند موضوع پیچیده ای  است.  اجازه ی  کنسرت  در حریم نمی دهیم ولی بیرون از محدوده، منعی ندارد؛ و شناسایی جایگاه مناسب با چشم انداز زیگورات  و نورپردازی مناسب و بدون خطرآفرینی برای  سازه ی معبد چغازنبیل در تخصص ماست و نیروهای ما این کارها را انجام می دهند.

-: برسیم به موضوع حضور یعقوب لیث صفاری در خوزستان و اینکه بر خلاف سیستان که زادگاه یعقوب بوده و هر ساله برایش همایش و سمینار و جشنواره برگزار می کنند و یا در دیگر نقاط کشور هم  چنین همایش هایی برای بزرگداشت شان و مقام وی  برگزار می شود؛ ولی با کمال تاسف در خوزستان و یا در دزفول چنین برنامه هایی برای پاسداشت مقام یعقوب لیث صفاری برگزار نمی شود.  آیا در صدد نیستید ویژه برنامه هایی برای  این شخصیت ملی ایرانی که خوزستان میزبان ابدی و آرامگاه وی است انجام دهید؟

-: اگر موسسه ای تخصصی بیاید؛ اگر دانشگاه بخواهد چنین برنامه ای برگزار کند؛ اگر گروهی ویژه بخواهند برنامه ای یا همایشی یا جشنواره ای برگزار کنند بدون تردید همراهی  میراث فرهنگی خوزستان را در کنار خود خواهند داشت و دعوت می کنیم از دیگر ادارات کل هم  که در این امر مشارکت کنند.

-: جناب دکتر، در خوزستان چند اثر ثبت ملی و چند اثر ثبت جهانی داریم؟

-: خوزستان پنج اثر ثبت جهانی  وجود دارد که دو اثر ثبت جهانی مشترک است، یکی مجموعه کاروانسراهای ایرانی از جمله کاروانسرای افضل شوشتر و ۲۷۰ کیلومتر راه آهن سراسری نیز از افتخارات ثبت جهانی خوزستان است. دیگر، چغازنبیل، و دیگر، محوطه میراث جهانی شوش؛ و یکی هم سازه های آبی شوشتر.  در خصوص ثبت ملی هم ۱۳۵۰ ثبت ملی داریم که فکر کنم آخرین رقمی است که شنیده ام.

-: و در خصوص ساختمان سه گوش در اهواز چه برنامه ای دارید؟ این ساختمان در معرض تهدید است…

-: ساختمان دانشگاه سه گوش بخشی از تاریخ دانشگاهی ایران و خوزستان است. خود ساختمان دقیقاً ۱۰۰ سال پیش ساخته شده. چندی پیش با دکتر حسین زاده ریاست دانشگاه شهید چمران بازدیدی از دانشگاه داشتیم.  و اعتباری برای ترمیم ساختمان جذب شده که امیدواریم ترمیم آن بزودی انجام شود.

-: با سپاس از شما برای زمانی که در اختیار ما گذاشتید؛ اگر نکته ای یا نکاتی مد نظرتان هست که مغفول مانده، خودتان به آن اشاره بفرمایید…

-: من مایلم در پایان یک خبرخوب هم به شما بدهم در خصوص فراهم کردن امکان ثبت جهانی  مسجد جامع شوشتر،  و مسجد جامع دزفول؛ و ثبت جهانی ایذه؛ که مقدماتش فراهم آمده و امیدواریم سریع تر این اتفاق روی دهد.   همین جا ضمن تشکر از شما که همواره از ما حمایت کردید، و گاه با نقد جدی و دلسوزانه موجب گشایش برخی از گره های موجود را فراهم آوردید، از مردم فهیم و عزیز و شریف خوزستان هم قدردانی و  کمال تشکر را دارم که بخصوص در ایام تعطیلات نوروزی میزبان شایسته ای برای مسافران و گردشگران بودند و به زیبایی هر چه تمام تر، خونگرمی همیشگی و مهربانی ذاتی شهروندان خوزستان را به نمایش گذاشتند.  باز هم از شما سپاسگزارم.

—————————————————-

مصاحبه با همکاری دکتر بهرام براتی انجام شد