خانم مهاجرانی سخنگوی دولت پزشکیان در حالی که هنوز دونالد ترامپ ۳ رای الکترال دیگر برای رسیدن به عدد طلایی ۲۷۰ و قطعی شدن پیروزی اش بعنوان رییس جمهور آمریکا نیاز دارد ( و البته خود کمپین ترامپ هم اعلام پیروزی کرده! )، در واکنش به پیروزی ترامپ گفته است: “انتخاب رئیس‌جمهور آمریکا ارتباط مشخصی به ما ندارد. سیاست‌های کلی آمریکا و ایران سیاست‌های ثابتی است. ” وی در ادامه می افزاید: ” پیش‌بینی‌های لازم از قبل برنامه‌ریزی شده است و تغییری در معیشت مردم به وجود نمی‌آید و خیلی فرقی نمی‌کند که چه کسی رئیس‌جمهور آمریکا می‌شود. “.
دیگر مسوولان نظام تا زمان نگارش این یادداشت، هنوز واکنشی در خصوص نتیجه ی انتخابات آمریکا نشان نداده اند.
از سوی دیگر؛ بر اساس آنالیز جستجوگرهای اینترنتی، مشخص شده خود آمریکایی ها رتبه نهم در پیگیری انتخابات آمریکا را دارند و بیش از مردم آمریکا، این کوبایی ها هستند که پیگیر انتخابات آمریکا هستند؛ در رتبه ی دوم ایرلند و سپس ایرانی ها در رتبه ی سوم!
زمانی پیش تر، در سال ۲۰۱۶ که آمریکایی‌ها سرگرم انتخاب میان دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون بودند فرانسوا اولاند رییس‌جمهور وقت فرانسه گفته بود این منصفانه نیست که فقط مردم آمریکا می‌توانند در انتخاب رییس‌جمهورشان شرکت کنند، چون نتیجه ی انتخابات نه فقط بر آمریکا، بلکه بر بیشتر مسائل ریز و درشت جهان تاثیر خواهد داشت!
این را رییس جمهوری گفته که همواره کشورش ( فرانسه) در میان ۵ قدرت برتر جهان بوده و همیشه نقش تعیین کننده ای در جنگ ها و منازعات و اختلاف های بین المللی ایفا کرده!
بنابراین بدیهی است که تاثیر انتخابات آمریکا و نقش آفرینی سیاستگذاری و سیاست پردازی روسای جمهور آمریکا بر مناسبات سیاسی و اقتصادی و حتا فرهنگی سراسر جهان، نقشی انکارناپذیر است.
اگر چه کشور آمریکا در مقایسه با بسیاری از کشورها یک کشور تازه تاسیس به حساب می آید که در سال ۱۷۷۶ به استقلال دست یافت، اما توانسته در سایه حاکمیت سیستم لیبرال دموکراسی چرخشی، نخبه‌گرا و حمایت از آزادی‌های فردی، ژئوپلتیک خاص، جغرافیای پهناور و غنی و دوری از اروپای درگیر بحران، خیلی زود به عنوان یک قدرت نوظهور سیاسی، اقتصادی و نظامی رشد کند و استیلای خودش را بر جهان حفظ کند.
در هردو جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸) و دوم جهانی (۱۹۳۹-۱۹۴۵) ورود ایالات متحده‌ی آمریکا، سرنوشت جنگ را به نفع متفقین تغییر داد.
از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۰ به همراه شوروی آمریکا یکی از دو ابرقدرت بزرگ نظام دوقطبی جهان بود.
با افول و سقوط اتحاد جماهیر شوروی و از ۱۹۹۱ تا امروز (۲۰۲۴) آمریکا تبدیل به قدرت برتر و بلامنازع در نظام بین‌الملل شده و در زمینه ی ابعاد مختلف سخت و نرم قدرت اعم از سیاسی، فرهنگی، تکنولوژیک، اقتصادی و … با فاصله ی زیاد قدرت اول جهان است.
به طور مثال برآورد قدرت نظامی آمریکا از منظر داشتن تسلیحات استراتژیک و پیشرفته در سطحی است که گفته می‌شود اگر چنانچه در سه جبهه مختلف بطور همزمان با روسیه، چین و اتحادیه اروپا وارد جنگ شود، توان شکست دادن همه ی آنها را داراست.
از نظر قدرت اقتصادی و سه شاخص مختلف از جمله تولید ناخالص داخلی «جی‌دی‌پی» سهم آمریکا به تنهایی بیش از ۲۸٫۵% است، در شاخص ارزش سهام، بازار بورس آمریکا ۶۱% ارزش را در جهان داراست و در جذب سرمایه‌گذاری خارجی ۲۳٫۷% در سطح جهان را از آن خود دارد.
با چنین رهیافتی انتخابات جدید ریاست جمهوری آمریکا امروز به پایان می آید و تقریبن مشخص شده که دونالد ترامپ برای بار دوم وارد کاخ سفید می شود.
نکته های چشمگیری در خصوص رفتار ترامپ باعث شده حافظه ی ایرانی ما و چه بسا حافظه ی جمعی جهانی نام وی را از یاد نبرد!
دونالد ترامپ اگرچه مورد حمایت حزب جمهوری‌خواه است اما در دوره ریاست‌جمهوری‌اش در ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ نشان داد در برخی موارد چندان قابل پیش‌بینی نبوده و طبق رویه‌های معمول و متاثر از سیاست های حزبی رفتار نمی‌کند، از جمله مهمترین آنها می‌توان به فرمان خروج آمریکا از توافقنامه پاریس برای مقابله با تغییرات آب و هوایی جهان در سال ۲۰۱۹، خروج از توافق بین‌المللی هسته‌ای با ایران موسوم به برجام (۲۰۱۸)،
دور زدن دولت مرکزی وقت افغانستان و رسمیت بخشیدن به طالبان و آغاز مذاکرات محرمانه و سپس آشکار با طالبان در دوحه قطر از ۲۰۱۷ که اگرچه استیلای طالبان بر افغانستان را مولود ضعف و ناکارآمدی بایدن تلقی می کنند؛ ( ولی باید تاکید کرد که حضور طالبان و استیلای این قوم بدوی بر کشور همسایه ی ما که مشکلات فراوانی هم برای ما به وجود آورده، متاثر از رفتار سیاسی دونالد ترامپ است و نه بایدن!)؛ شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل برخلاف رویه ی سیاست خارجی روسای جمهور پیشین، اعلام خروج نیروهای آمریکایی متحد نیروهای کُرد در شمال سوریه (روژئاوا) که بعد از ۴۸ ساعت با مخالفت جدی کنگره مجبور به عقب‌نشینی از تصمیمش شد؛ دیدار با کیم جونگ اون و دست دادن با او در خاک کره شمالی در سال ۲۰۱۸؛ و دستور مستقیم به شهادت رساندن سردار قاسم سلیمانی فرمانده ی سپاه قدس، که موازنه ی نظامی و سیاسی را در خاورمیانه تغییر داد و چه بسا اوضاع آشفته ی خاورمیانه ی امروز، مولود این حرکت غیرقابل بخشایش ترامپ باشد؛ از جمله مواردی است که این رییس جمهور تاجرمسلک ۷۸ ساله ی آمریکا را متفاوت تر از تمامی روسای جمهور سلف خودش در سطح جهان اثرگذار معرفی کند.
هرچند در آمریکا معروف است که رییس‌جمهور قدرت مطلق ندارد و توسط مکانیسم‌ها و ابزار و شیوه‌های مختلف محدود می‌شود، اما بالاخره نوع نگاه، برداشت و منافع متفاوت دو کاندیدای این دوره ی از انتخابات آمریکا یعنی کاملا هریس و دونالد ترامپ باعث شده تا این انتخابات در کانون توجه بیش از پیش نه فقط آمریکایی‌ها بلکه تمام جامعه جهانی را درگیر تحلیل و درنگ قرار دهد.
تقربین همزمان با آغاز کمپین انتخاباتی ترامپ، فیلم سینمایی هم در اروپا و آمریکا اکران شد به عنوان ” کارآموز ۲۰۲۴ ” که کارگردان آن از قضا یک فیلمساز ایرانی است به نام علی عباسی! فیلمی که منجر به طرح شکایت رسمی ترامپ علیه علی عباسی شد و فعلن خبری از تشکیل دادگاه نیست. در این فیلم دونالد ترامپ جوان در دهه ی ۱۹۷۰ در نیویورک مشتاق شهرت بی حد و مرز است و به عنوان وارث خانواده‌ای ثروتمند، در مسیر پیشرفت قرار دارد. او تحت تأثیر روی کوهن، وکیلی بی‌رحم و بی‌پروا قرار می‌گیرد. جاه طلبی و عطش و بی اخلاقی های ترامپ در این فیلم برجسته می شود. حتا تاجایی که ابایی از فریب و دور زدن خانواده اش ندارد.
در خصوص فساد اخلاقی ترامپ هم در جامعه ی آمریکایی که بر خلاف تصور، خانواده در محور تمامی رویدادها و مناسبات محترم شمرده می شود و دروغ جزو رذیلت های نابخشودنی تلقی می شود، بیش از این در رسانه ها بارها و بارها علیه او مطالب متعدد و اتهامات فراوان منتشر شده بود و دادگاه های بسیاری علیه ترامپ تشکیل شد که برخی از اتهامات کماکان مفتوح است.
ولی همه ی این مسائل موجب نافرجامی ترامپ و عدم راهیابی مجددش به کاخ سفید نشده است و در ۴ سال پیش رو با ما پدیده ای به نام ترامپ مواجه هستیم که کمترین تعادلی در خصوص رفتار سیاسی اش را نمی توان ارزیابی یا پیش بینی کرد.
از این نظر مسعود پزشکیان رییس جمهور، و نظام ما در خصوص نقش آفرینی آمریکای ترامپیست! چه ساز و کاری را باید بیاندیشد و چه نوع دیپلماسی را باید جاری کند؟!
این سوالی است که باید به طور دقیق در مورد آن درنگ کرد و به پاسخ های عینی و واقعی و ملموس برسیم.