بالگرد حامل رئیس جمهوری در منطقه جنگلی دیزمار بین روستای اوزی و پیر داوود دچار سانحه شده بود. جنگلی که در محدوده عمومی بین ورزقان و جلفا قرار دارد. ازهمین رو موقعیت جنگل و شرایط آب و هوایی منطقه یافتن لاشه بالگرد و پیکر شهدای این سانحه را سخت کرده بود. ازهمین رو نیروهای امدادی همراه با ستادکل نیروهای مسلح، تیم های مرزبانی، ارتش، سپاه و فرماندهی انتظامی درمیان بیم و امید ساعت ها تلاش کردند تا به محل سقوط این بالگرد برسند. این عملیات نجات حدود ساعت ۱۷ عصر روز یکشنبه در هوایی مه گرفته و ابری آغاز شد و در نهایت ساعت ۵ و ۵۰ دقیقه صبح دیروز منابع رسمی از دیده شدن لاشه بالگرد خبر دادند. در ادامه تیم های امداد و نجات ساعت ۶ و ۳۰دقیقه صبح به محل وقوع سانحه رسیده و پس از بررسی پیکر شهدای سانحه خبررسمی شهادت رئیس جمهوری و همراهانش در ساعت ۷ و ۲۷ دقیقه صبح روز گذشته اعلام شد.درپی اعلام شهادت رئیس جمهوری و همراهانش، پیرحسین کولیوند، رئیس هلال احمر کشور در ساعت ۱۰و ۳۰دقیقه پایان عملیات و انتقال پیکر شهدای سانحه بالگرد به معراج شهدای تبریز را اعلام کرد. بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی در صورت فوت، عزل، استعفا یا غیبت و بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور، معاون اول او با موافقت رهبری اختیارات و مسوولیت های او را برعهده می گیرد و شورای متشکل از او، رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه موظف هستند شرایطی را فراهم کنند که ظرف مدت زمانی حداکثر ۵۰ روزه رئیس جمهور جدید انتخاب شود. رئیسی ۶۴ساله دومین رئیس جمهوری کشور است که دوره ریاست جمهوری اش ناتمام مانده است. پیش از او شهید محمدعلی رجایی در سال ۱۳۶۰ درحالی که کمتر از یک ماه (۲۸روز) در کسوت ریاست جمهوری خدمت می کرد، در حادثه انفجار در دفتر نخست وزیری ترور شد و ریاست جمهوری اش ناتمام ماند.
به دنبال اعلام خبر شهادت رئیس جمهوری و هیات همراهش، در جلسه فوق العاده سران قوا به میزبانی محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور بر ادامه خدمت رسانی دولت مردمی و همراهی سران قوا تاکید شد. در این جلسه که صبح روز گذشته تشکیل شد محمدباقر قالیباف و محسنی اژه ای، روسای دو قوه مقننه و قضائیه بر همکاری کامل با محمد مخبر برای انجام وظایف در قوه مجریه تاکید کردند.
قرار است مراسم بدرقه ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری و ۷ تن از شهدای خدمت امروز ساعت ۸:۳۰ صبح در تبریز برگزار شود. به گزارش ایرنا، براساس اطلاعیه ستاد بزرگداشت شهدای سانحه بالگرد رئیس جمهور، مراسم بدرقه شهید آیت الله سیدابراهیم رئیسی و ۷ تن از شهدای خدمت امروز از میدان شهدا تا مصلای شهرستان تبریز برگزار خواهد شد. به گزارش «ایسنا»، در ادامه مراسم قرار است پیکر شهید آیت الله رئیسی و هیات همراه از میدان شهدای تبریز به سمت فرودگاه بدرقه شود و از آنجا به مشهد منتقل می شوند. برخی خبرهای دیگر به نقل از وزیرکشور حاکی از آن است که پیکر این شهیدان جهت مراسم و آیین های پیش بینی شده پس از تبریز به تهران منتقل می شوند. ایرنا نیز گزارش داد مراسم تشییع پیکر رئیس جمهور و همراهان وی عصر امروز در قم تشییع خواهد شد. همچنین محمود حسینی، مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی با بیان اینکه پیکر رئیس جمهور محبوب روز پنج شنبه در مشهد تدفین می شود، خبر داد: اقامه نماز بر پیکر مطهر شهدا روز چهارشنبه توسط مقام معظم رهبری اقامه می شود.
اما عملیات امداد و نجات ابراهیم رئیسی و هیات همراهش حدود ۱۷ساعت طول کشید. درنهایت پیکر شهدای سانحه درنخستین ساعات روز گذشته در ارتفاع ۲۵۰۰ متری در جایی که دسترسی به آن سخت بود پیدا شد. به دنبال پیداشدن محل سانحه پیرحسن کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر اعلام کرد که با کشف محل بالگرد سانحه دیده آثاری از زنده بودن سرنشینان بالگرد مشاهده نشده است. خبری که همه امیدها را برای زنده بودن رئیس جمهوری و همراهانش ناامید کرد. پس از آن بود که محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران، وضعیت شهدا را تشریح کرد و گفت: پیکر شهدا باوجود سوختگی قابل شناسایی بوده و توسط امدادگران به آمبولانس ها و سپس به معراج شهدای تبریز منتقل شد. به گزارش فارس، وی ادامه داد: تنها پیکر امام جمعه تبریز از نظر ظاهری وضعیت بهتری نسبت به دیگر شهدا داشت؛ چرا که ایشان بعد از سانحه تا یک ساعت زنده بوده و حتی با آقای اسماعیلی، رئیس دفتر رئیس جمهور ارتباط تلفنی برقرار کرده بود. رئیس سازمان مدیریت بحران افزود: پیکر هیچ کدام از شهدا به آزمایش دی ان ای منتقل نشد؛ چون کاملا قابل شناسایی بودند.
درهمین حال پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، کمک های خارجی برای پیدا کردن محل سقوط بالگرد را شایعه توصیف کرد و گفت: بیش از دو هزار نفر از همه گروه ها در محل های اشاره شده حضور داشتند کسی نبود که کم بگذارد. عملیات کاملا توسط نیروهای امدادی ایران انجام شد. هیچ کمک خارجی نداشتیم اگر می گویند کمک خارجی شده، شایعه است. یک ثانیه هیچ کدام از عزیزان استراحت نکردند؛ همچنین بالگرد هلال احمر نخستین بار محل را شناسایی کرد. در عملیات امداد و نجات رئیس جمهوری، پهپاد «آکینجی» ترکیه نیز مشارکت داشت و تصاویری را از محل احتمالی وقوع سانحه ثبت کرده بود. بنابر خبرها ایران از ترکیه درخواست کمک کرده بود.
در این بین خبرها و شایعات زیادی منتشر شد که هنوز صحت وسقم آنها مشخص نشده است. ازجمله بیان سخنانی مبنی بر تماس برخی از اعضای همراه تیم رئیس جمهوری برای اعلام شرایط و حتی تماس امام جمعه تبریز با برخی نزدیکانش که از زنده بودن تا ساعتی پس از سقوط حکایت می کرد. ازجمله افرادی که این خبرها را اعلام کردند محسن منصوری، معاون اجرایی رئیس جمهوری بود که از گفت وگو با یکی از سرنشینان هلی کوپتر و کادر پرواز در چند نوبت سخن گفته بود. مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز از تماس امام جمعه تبریز در ساعات اولیه سانحه از داخل بالگرد خبر داده بود. روز گذشته نیز رئیس سازمان مدیریت بحران در گفت وگویی با خبرگزاری فارس همین گفته ها را مبنی بر اینکه امام جمعه تبریز بعد از سانحه تا یک ساعت زنده بوده و حتی با آقای اسماعیلی، رئیس دفتر رئیس جمهور ارتباط تلفنی برقرار کرده بود را تکرار کرده بود.
اما شهادت رئیس جمهوری به همراه وزیر امورخارجه و دیگر همراهانش با موجی از پیام های تسلیت در داخل و خارج از کشور همراه بود. در داخل کشور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس، علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری، محمود احمدی نژاد، محمدجواد آذری جهرمی و مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، علیرضا زاکانی شهردار تهران و محمدجواد ظریف در پیام هایی جداگانه این سانحه تلخ را تسلیت گفتند. محسنی اژه ای رئیس قوه قضائیه، آیت الله صادق آملی لاریجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و احمد جنتی رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز با صدور پیام هایی این واقعه تلخ را تسلیت گفتند.
جمعی از مراجع عظام تقلید نیز با صدور پیام های جداگانه ای شهادت آیت الله رئیسی و همراهان ایشان را تسلیت گفتند. آیت الله ناصر مکارم شیرازی، آیت الله جوادی آملی، آیت الله نوری همدانی و آیت الله سیستانی، مرجع تقلید شیعیان در عراق هم شهادت رئیس جمهور و وزیر خارجه ایران را تسلیت گفتند.
همچنین سیدمحمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات با تسلیت شهادت رئیس جمهور کشورمان آن را حادثه ای دردناک و خسارت بار خواند. حسن روحانی رئیس جمهور سابق نیز در پیامی ضمن تسلیت شهادت رئیس جمهور و هیات همراه او نوشت: صفحه تلخی در کتاب انقلاب اسلامی ورق خورد. محمود واعظی رئیس دفتر سیاسی حزب اعتدال و توسعه، سعید جلیلی نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی، مصطفی پورمحمدی دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز، محسن رضایی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، غلامعلی حدادعادل مشاور عالی رهبر انقلاب، علی شمخانی مشاور سیاسی رهبر انقلاب، مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان، زهرا مصطفوی فرزند بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و دیگر مقامات و چهره های سیاسی کشور نیز با صدور پیام هایی این سوگ را تسلیت گفتند. وزرا و نمایندگان مجلس نیز با انتشار مطالبی در فضای مجازی و پیام های تسلیت جداگانه شهادت رئیس جمهوری را تسلیت گفتند.
سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح، سرلشکر پاسدار حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، امیر سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش، امیر سرتیپ حاتمی، مشاور فرماندهی معظم کل قوا در امور ارتش نیز در پیام هایی شهادت رئیس جمهوری و همراهان را تسلیت گفتند.
در پی شهادت رئیس جمهوری ایران و هیات همراه، عراق یک روز عزای عمومی اعلام کرد. دولت سوریه نیز از اعلام ۳ روز عزای عمومی در این کشور خبر داد. شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان هم در صفحه ایکس خود شهادت رئیس جمهور ایران را تسلیت گفت و اعلام کرد: پاکستان به نشانه احترام به رئیس جمهور و همراهانش و در همبستگی با ایران برادر، یک روز عزا برگزار خواهد کرد و پرچم آن نیمه افراشته خواهد بود. همچنین قراراست آصف علی زرداری به نمایندگی از پاکستان در مراسم خاکسپاری ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران شرکت کند. سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان، حمد بن عیسی آل خلیفه ، پادشاه بحرین، دبیران کل اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس نیز طی پیام هایی شهادت رئیس جمهور و وزیر خارجه کشورمان و جمعی از همراهان ایشان در سانحه هوایی را تسلیت گفتند. در پیام هایی دیگر نیکول پاشینیان نخست وزیر جمهوری ارمنستان، امامعلی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان و نبیه بری رئیس پارلمان لبنان پیام های تسلیتی صادر کردند.
شهادت رئیس جمهوری و هیات همراه با تسلیت مقامات کشورهای خارجی همراه بود. از جمله ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در واکنش به شهادت رئیس جمهور و وزیر امور خارجه ایران در سانحه سقوط بالگرد حامل آنها به ایران تسلیت گفت. رئیس جمهور روسیه در این پیام، به اهمیت نقش او در توسعه روابط دوجانبه تهران-مسکو اشاره کرد و گفت: رئیسی شخصا، کمک های با ارزشی به توسعه روابط همسایگی خوب میان روسیه و ایران کرد. او درگذشت رئیسی را «تراژدی بزرگی» برای ملت ایران دانسته و گفت که رئیس جمهور ایران سیاستمدار برجسته ای بود که جان خود را وقف خدمت به کشور خود کرد. پوتین همچنین روز گذشته پس از اعلام خبر شهادت رئیس جمهور در گفت وگو با مخبر گفت: جنابعالی در جریان هستید که از روز گذشته تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا برای نجات زندگی ایشان کمک کنیم اما متاسفانه فاجعه زودتر اتفاق افتاده بود. ازسوی دیگر شی جین پینگ رئیس جمهورچین نیز این سانحه را تسلیت گفت.
کشورهای دیگر نیز روز گذشته در پیام هایی شهادت رئیس جمهوری و وزیر امورخارجه و دیگر همراهان را تسلیت گفتند. وزارت امور خارجه فرانسه در بیانیه ای اعلام کرد: پاریس درگذشت رئیس جمهور ابراهیم رئیسی، وزیر امور خارجه حسین امیرعبداللهیان و همراهان آنها را به جمهوری اسلامی ایران تسلیت می گوید. جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی بیانیه ای درباره شهادت رئیس جمهور ایران صادر کرد. اسپن بارت ایده، وزیر خارجه نروژ، جورجیا ملونی نخست وزیر ایتالیا، چارلز میشل رئیس شورای اروپا، وینستون پترس، وزیر امور خارجه نیوزیلند، فرح دخل الله سخنگوی ائتلاف نظامی غربی ناتو، فردیناند مارکوس جونیور رئیس جمهور فیلیپین، وزارت خارجه کره جنوبی، فومیو کیشیدا نخست وزیر ژاپن، عبدالمجید تبون، رئیس جمهور الجزایر، ملاحسن آخوندرئیس الوزرای دولت طالبان، انور ابراهیم نخست وزیر مالزی، شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان، سرتا تاویسین نخست وزیر تایلند، مادورو رئیس جمهور ونزوئلا و وزارت امور خارجه بلاروس پیام های تسلیتی صادرکردند. وزارت خارجه هند نیز به احترام درگذشت رئیس جمهور ایران و هیات همراه امروز را عزای عمومی و سراسری اعلام کرد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز از شخصیت هایی بود که این واقعه تلخ را تسلیت گفت.
درپی شهادت ابراهیم رئیسی و هیات همراه در سانحه سقوط بالگرد، محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین با دولت و ملت ایران ابراز همدردی کرد. لشکر فاطمیون، هیات رئیسه جنبش امل لبنان، «عبدالملک بدرالدین الحوثی» رهبر جنبش انصارالله یمن، مقتدی صدر رهبر جریان صدر در عراق نیز در پیام ها و بیانیه هایی شهادت رئیس جمهوری را تسلیت گفتند. مردم ایران نیز عصر روز گذشته در پاسداشت سیدالشهدای خدمت، شهید آیت الله رئیسی و همراهان شهیدش، در سراسر کشور تجمع کردند. این اجتماع در تهران ساعت ۱۶ در میدان ولیعصر (عج) برگزار شد.
از زمان بروز سانحه تا اعلام شهادت رسمی هشتمین رئیس جمهور ایران، بسیاری از رسانه های بین المللی اخبار این سانحه را به صورت گسترده و پیوسته بازتاب دادند؛ از آن جمله می توان از رویترز، نیویورک تایمز، فرانس ۲۴، پولتیکو، سی ان ان، اسکای نیوز، تایم، واشنگتن پست، الجزیره، عرب نیوز، میدل ایست مانیتور، العربیه و… نام برد. یادداشت های متعددی هم در این زمینه انتشار یافت. میدل ایست آی، با انتشار یادداشتی با بیان خبر شهادت ابراهیم رئیسی و همراهانش مدعی شد؛ «در دوران ریاست ابراهیم رئیسی، مذاکرات غیر رسمی میان ایران و آمریکا برای احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ متوقف شد. چراکه به نظر می رسید، پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، واشنگتن را به توافق هسته ای بازگرداند؛ توافقی که واشنگتن همصدا با سایر قدرت های جهانی به واسطه اش تلاش کردند تا پیشرفت برنامه هسته ای ایران را در ازای لغو تحریم ها متوقف کنند.» نشریه چاینا دیلی با ابراز شوک از این حادثه ناگوار نوشت: «بعید است که رویکرد ایران در خاورمیانه و در ارتباط با محور مقاومت تغییر کند.» دیدگاهی که فارن پالیسی هم آن را با عنوان «رویکرد ایران در خاورمیانه تغییری نمی کند» مطرح کرد. نیوزویک هم نوشت: «رئیسی خواهان بازتعریف روابط ایران با غرب آسیا بود.» سی ان بی سی اما میراث رئیسی را «پیوند ایران و هند» عنوان کرد؛ درحالی که گاردین دستاورد بزرگ رئیسی را «احیای روابط عربستان و ایران» دانست. الجزیره هم به نقش برجسته امیرعبداللهیان و رئیسی در لبنان اشاره کرد. نیویورک تایمز هم مدعی شد؛ «این حادثه در شرایطی رخ داد که خاورمیانه درگیر بحران جدی است و اخیرا رویارویی بی سابقه ایران و اسرائیل را تجربه کرده است.»
Friday, 24 January , 2025