برخلاف بیانیه سه جانبه آتش بس پارسال که متن کامل آن علنی منتشر شد و تمامی ۹ ماده آن در اختیار رسانه ها قرار گرفت، اخبار نشست اخیر سه جانبه ولادیمیر پوتین، نیکول پاشینیان و الهام علی اف به صورت قطره چکانی و گزینشی منتشر شده است. منابع روسی اعلام کرده اند که روسای جمهور آذربایجان و ارمنستان، در سه موضوع توافق کرده اند.  بند اول توافق در مورد مرزهای ملی دو کشور است که باکو و ایروان توافق کرده اند که به مرزهای باقیمانده از زمان اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی پایبند بمانند و معیارشان برای تعیین خطوط مرزی اسناد و مدارکی باشد که از ارتش سرخ به ارتش روسیه به میراث رسیده است. یکی از مسائلی که در طول یک سال گذشته مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است، موضع ایران در مورد مناقشه جاری میان جمهوری های ارمنستان و آذربایجان است.  اگر دو طرف قرار باشد براساس مرزهای دوران شوروی توافق کنند، ایران هم مشکلی با این موضوع ندارد و کاملا آن را قبول می کند.  به نوشته رسانه های روسی، بند دوم توافق سه جانبه سوچی، در مورد تبادل اسرا است که دو طرف اسرای جنگی را مبادله کنند. بند سوم این توافق که بیشترین اختلاف نظرها و مناقشات را در روزهای اخیر دامن زده است، مساله مربوط به راه های ارتباطی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان است که از خاک ارمنستان عبور می کند. در مورد این بند رسانه های روسی مدعی شده اند که توافق شده ایروان موانع در مقابل ایجاد مسیر مستقیم میان آذربایجان و نخجوان را برطرف کند. ارمنی ها می گویند ما در مورد اینکه جمهوری آذربایجان از طریق خاک ما به نخجوان دسترسی داشته باشد هیچ مشکلی نداریم، اما معتقدیم که این دسترسی باید تحت نظارت و کنترل ارمنستان، با حفظ حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ارمنستان و با استفاده از جاده ها و مسیرهای ارمنستان باشد. در واقع آنچه ارمنستان مد نظر دارد، سازو کاری مشابه ترانزیت میان همه کشورها با استفاده از خاک کشور ثالث است. طرف آذری اما روایت دیگری دارد. باکو می گوید باید مشابه همان دالانی که در شوشی-لاچین بین ارمنستان و قره باغ ایجاد شده است، دالانی به عرض پنج کیلومتر در خاک ارمنستان بین زنگزور و نخجوان در اختیار جمهوری آذربایجان قرار بگیرد که کنترل آن بر عهده نیروهای حافظ صلح روس باشد و ارمنی ها هیچ کنترل و حق اعمال حاکمیت بر آن نداشته باشند. با توجه به تنوع روایت ها از این توافق، سوال اینجاست که موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص این اختلاف نظر میان همسایگان شمالی اش چیست؟ در مورد بخشی از توافق که به حل وفصل مشکلات میان ارمنستان و آذربایجان و تعیین خطوط مرزی براساس مرزهای دوران شوروی مربوط می شود، ایران اساسا حق اظهارنظر ندارد، مساله دوجانبه ای میان دو کشور است و ایران نه تنها از این موضوع نگران نمی شود بلکه از گفتگو و همکاری دو کشور برای حل وفصل اختلافات شان استقبال می کند. اما نکته حیاتی برای جمهوری اسلامی ایران این است که مرز ایران و ارمنستان یک مرز راهبردی و ژئواستراتژیک محسوب می شود. اگر قرار باشد که این مرز تغییر پیدا کند، آنگاه کل جغرافیای سیاسی منطقه دستخوش تغییر می شود. جمهوری های آذربایجان و ارمنستان براساس توافق دوجانبه نمی توانند مرزهای بین المللی ایران را تغییر بدهند.  خط قرمز جمهوری اسلامی ایران در این فرآیند، تغییر مرزهای بین المللی است. همکاری های بین ایران و ارمنستان بسیار حائز اهمیت است چرا که دسترسی ایران به منطقه قفقاز را تضمین می کند و از سوی دیگر به ارمنستان اجازه دسترسی به خلیج فارس می دهد. برای ارمنستانی که در شرق و غرب میان ترکیه و جمهوری آذربایجان محاصره شده است، دسترسی به گرجستان در شمال و دسترسی به ایران در جنوب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.  در نتیجه طرف ارمنی هم زیر بار تحمیل این ایده نخواهد رفت که مرزهایش با ایران دستخوش تغییر شود.

ایران در مورد اینکه همکاری بین جمهوری های آذربایجان و ارمنستان ایجاد شود، از جمله همکاری ها در مورد تعیین مرزها، ترانزیت کالا و…، نباید مخالفت کند و تا جایی که من می دانم تاکنون هم مخالفت نکرده است و بلکه استقبال هم می کند. اینها مسائل مرتبط با روابط دوجانبه دو کشور همسایه ایران است که هر چقدر هم این روابط دوستانه تر و مسالمت آمیزتر باشد با استقبال بیشتر تهران مواجه می شود.  اما اینکه این دوکشور بخواهند مرز ایران را مسدود کنند یا تغییری در مرزهای بین المللی ایران ایجاد کنند و اصولا دسترسی ایران به ارمنستان را قطع کنند به اندازه ای حساس و مهم است که من معتقدم اگر قرار به چنین اقدامی باشد جمهوری اسلامی ایران باید شناسایی اش را نسبت به جمهوری آذربایجان پس بگیرد. اگر قرار باشد مرزها تغییر کند، مرز ایران و نخجوان هم تغییر می کند، مرز ایران و آذربایجان هم تغییر می کند. مرزهای کنونی براساس قوانین بین المللی، طبق مصوبات سازمان ملل متحد و مطابق با توافقنامه آلماتی بعد از فروپاشی شوروی این مرزها به رسمیت شناخته شده است و براساس همین مرزها بوده است که ایران و کشورهای دیگر جهان استقلال جمهوری هایی از جمله جمهوری آذربایجان را به رسمیت شناخته اند. اگر قرار باشد که مرزهای بین المللی را در توافق های دوجانبه تغییر دهند که سنگ روی سنگ بند نمی شود.

در نتیجه این ادعای باکو که کریدور زنگزور به شکلی ایجاد شود که حاکمیت ارمنستان بر آن اعمال نشود و عملا مرزهای ایران با ارمنستان را مسدود کند، موضوعی است که نه طرف ارمنی و نه طرف ایرانی آن را بر نمی تابد. اینکه جمهوری آذربایجان بتواند با به رسمیت شناختن حق حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ارمنستان، از خاک این کشور برای دسترسی به نخجوان استفاده کند، اشکالی بر آن مترتب نیست.  هر چند گروهی در ایران مدعی هستند که استفاده از خاک ارمنستان، نیاز جمهوری آذربایجان به ایران را برای دسترسی به نخجوان کم می کند، این ادعا چندان قابل قبول نیست، چرا که ایران از یک سو از کاهش تنش ها در مرزهایش استقبال می کند و از سوی دیگر روابط نزدیک میان ایران و نخجوان در سه دهه گذشته چیزی نیست که به این سادگی از دست برود و با استفاده از جاده ای در خاک ارمنستان، این مناسبات سی ساله تضعیف نخواهد شد.  علاوه بر همه اینها اساسا از نظر حقوقی مسموع نیست که ایران بخواهد جلوی استفاده از خاک ارمنستان برای ترانزیت کالا به نخجوان را بگیرد. زمانی اعتراض ایران مسموع است که مرزهای ایران با ارمنستان مخدوش و دسترسی زمینی ایران به ایروان قطع شود، در این شرایط ایران محق است.  اساسا سوال اینجاست که روسیه به چه مجوزی حق دارد حاکمیت بخشی از خاک ارمنستان را بگیرد؟ حتی در شوشی-لاچین هم که چنین سازوکاری تایید شده است، یک سازوکار موقتی و با عنوان حافظ صلح است و نه به عنوان یک اقدام دائمی برای حاکمیت بر بخشی از خاک جمهوری آذربایجان.