سمینار تخصصی یک‌ روزه چالش‌ برق در زنجیره فولاد با هدف بررسی راهکارهای برون‌رفت از محدودیت‌های برق صنایع فولادی با همکاری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران برگزار شد.

سمینار چالش‌ برق در زنجیره فولاد با هدف بررسی راهکارهای برون‌ رفت از محدودیت‌های برق صنایع، ۱۴ شهریور‌ماه ۱۴۰۰ با حضور دکتر سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صمت، دکتر محسن بختیار معاون برنامه‌ریزی وزارت نیرو‌، دکتر علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران، بهرام سبحانی رییس و رسول خلیفه‌سلطان دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، امین ابراهیمی مدیرعامل فولاد خوزستان و جمعی از مدیران شرکت‌ های فولادی و فعال در صنعت برق در سالن همایش‌های هتل هما تهران برگزار شد.
بهرام سبحانی رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در آیین افتتاح سمینار اظهار داشت: ظرفیت نصب شده‌ی صنایع فولادی چهل میلیون تُن است. امسال کمبود تولید برق و محدودیت‌های برقی که به صنایع فولادی اعمال شد، علاوه بر اینکه برنامه‌ی تولید امسال را با چالش‌ مواجه کرد، دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تُن در افق ۱۴۰۴ را با اما و اگر روبرو کرد. اگر بخواهیم به تولید افق ۱۴۰۴ برسیم باید ده هزار و ۵۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور اضافه شود.
سبحانی در ادامه گفت: نتیجه‌ی محدودیت گاز و برق در ۴ سال گذشته باعث شد که از ظرفیت ۴۰ میلیون تن نصب شده، تنها ۳۰ میلیون تن محقق شود. صنعت فولاد نیازمند تامین برق پایدار است. در بحران پیش آمده، به تولیدکنندگان فولاد گفته می‌شود که نیروگاه احداث کنند. البته این اقدام برای واحدهای بزرگ امکان‌پذیر است اما بخش‌های فولادی با تُناژ پایین امکان احداث نیروگاه را ندارند.
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه نقطه سر به سر تولید فولاد بالای ۷۵ درصد است، ادامه داد: بدان معنی که اگر تولیدکننده‌ی فولادی زیر ۷۵ درصد تولید کند، زیان‌ده می‌شود. باید شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که تولید از ۷۵ درصد ظرفیت کمتر نشود. یکی از اقدامات بنیادی کاهش و در نهایت حذف محدودیت‌های برق است. باید در نظر داشت ده درصد ظرفیت تولید در زمان پیک شبکه یعنی نابودی تولید و از بین رفتن فرآیند تولید فولاد؛ یعنی تعطیلی کامل صنعت فولاد.
وی در پایان گفت: باید به صنعت راهبردی فولاد نگاه ملی شود. میزان سود از دست رفته‌ی ناشی از محدودیت‌های برق، شش میلیارد دلاری برآورده شده است که به مراتب بیشتر از هزینه‌ی احداث، اصلاح سوخت و در مدار آوردن نیروگاه تعطیل شده است. شرکت‌های فولادی به منظور تامین پایدار برق باید به سمت احداث نیروگاه حرکت کنند.
در ادامه دکتر محسن بختیار معاون برنامه‌ریزی وزیر نیرو از ظرفیت ۸۰ هزار مگاواتی نصب شده‌ی نیروگاه‌های کشور خبر داد و افزود: عمده نیروگاه‌های کشور به سوخت فسیلی وابسته هستند، باید به سمت اصلاح مصرف سوخت حرکت کنیم. سوخت نیروگاه‌های گازی را به سمت سیکل‌ترکیبی تغییر دهیم و در تعریف طرح‌های جدید از انرژی‌های تجدیدپذیر و به اصلاح پاک استفاده کنیم. تنها در صورت اضافه شدن بخش بخار به نیروگاه‌های گازی افزایش ۷۵۰۰ مگاواتی تولید برق را شاهد هستیم و از طرفی میزان تولید آلاینده‌‌ کاهش پیدا می‌کند.
وی از اداره شدن شصت درصدی نیروگاه‌های کشور از سوی بخش خصوصی گفت و اظهار داشت: در سال‌های اخیر و با در نظر گرفتن اصل ۴۴ قانون خصوصی‌سازی، تصدی‌گری دولت بر نیروگاه‌های کشور به حداقل رسیده و بنا داریم به صورت تدریجی احداث و اداره شدن نیروگاه را به بخش خصوصی واگذار کنیم. در سال جاری ۱۲ هزار مگاوات آماده واگذاری به بخش خصوصی است.
معاون برنامه‌ریزی وزیر نیرو از رشد بی‌سابقه‌ی ۲۰ درصدی مصرف برق در سال جاری گفت و افزود: متوسط رشد برق سال های گذشته ۱/۸ بود،‌ اما امسال و به یکباره با افزایش ۲۰ درصدی رشد مصرف برق در خرداد ماه مواجه شدیم. صنایع بزرگ هم رشد ۲۶ درصدی مصرف برق را تجربه کردند.
دکتر بختیار در پایان اشاره‌ای به دلایل کمبود برق داشت و گفت: رشد مصرف صنایع بزرگ تا ۱۵۰۰ مگاوات، استخراج رمز ارز تا ۲۰۰۰ مگاوات، افت‌ تولید واحد های حرارتی تا ۱۰۰ مگا‌وات، کاهش تولید نیروگاه‌های حرارتی به دلیل کمبود آب تا ۱۱۰۰ مگاوات، کاهش تولید نیروگاه‌های برق آبی به میزان ۷۵۰۰ مگا وات، رشد مصارف سرمایشی تا بیست و چهار هزار مگاوات،‌ شروع به کار زودهنگام پمپ‌های چاه‌های کشاورزی تا ۵۰۰ مگا‌وات و کاهش انرژی تولیدی روزانه نیروگاه‌های برق آبی به میزان هفت هزار مگاوات ساعت عمده دلایل کمبود برق در کشور هستند.
در ادامه دکتر سعید زرندی معاون وزیر صمت از رشد هشت درصدی تولید در سال گذشته گفت و افزود: صنایع معدنی در سال ۹۹‌ کمک‌ شایانی به ارزآوری کشور کرد و به تنهایی بار مالی کشور را به دوش کشید. ۱۲ درصد ارزش افزوده‌ی کشور در حوزه فولاد است. با توجه به ظرفیت نصبی تولیدکنندگان فولاد،‌ تولیدی اسمی شمش فولادی ۴۲ میلیون تُن است. با توجه به اعمال محدودیت‌های برقی در سال ۱۴۰۰ تولید فولاد با افت نگران‌کننده مواجه شده است.‌ از طرفی نگران محدودیت زمستان‌ هستیم. در سند ۱۴۰۴ میزان نیاز به آب، برق و گاز صنایع به طور دقیق اعلام شده است. انتظار داشتیم وزارت نیرو پیش‌بینی‌های لازم را متناسب با رشد مصرف برق انجام می‌داد.
زرندی از ضرر ۲۳۵ میلیون دلاری‌ ناشی از محدودیت‌های برق در حوزه ایمیدرو سخن گفت و اضافه کرد: دلایل ضرری که متوجه شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو شد؛ وجود مزارع رمزارز، کمبود باران و خشکسالی، گرمای زودرس بود. با توجه به طولانی مدت بودن این شرایط، صنایع فولادی باید به منظور تامین برق پایدار به سمت احداث نیروگاه حرکت کنند. فعالان بازار، گرانی‌های اخیر فولاد و سیمان را متوجه تولیدکنندگان فولاد می‌دانند، این در حالی است که دلیل گرانی‌ها به دلیل کمبود تولید فولاد و سیمان ناشی از محدودیت‌های برقی است. ثابت ماندن قیمت و اتلاف برق تولید در زمان انتقال، باعث عقب‌ماندگی صنعت برق شده است. وزارت صمت با مشارکت فولادسازان بزرگ آمادگی احداث ده هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه‌ حرارتی را دارد.
معاون وزیر صمت در پایان گفت: سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه کلید برون‌رفت از شرایط فعلی است. ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در شهرک‌های صنعتی و حرکت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر علاوه بر پایداری تولید به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک‌ می‌کند.
در ادامه ی سمینار و با حضور امین ابراهیمی مدیرعامل فولاد خوزستان و برخی مدیران فولادی،‌ پنل تامین پایدار برق در زنجیره فولاد (پشتیبانی، مانع‌زدایی و اصلاح الگوی مصرف) برگزار شد.
در ابتدا دکتر مذکوری معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شبکه برق کشور از رشد ۵۰۹ درصدی مصرف برق در یک‌دهه‌ی اخیر گفت و افزود: نسبت هزینه‌ی مصرف برق در سبد تمام شده هزینه‌ی فولاد تنها ۱/۱ درصد است که این رقم بسیار ناچیز است. تولید فولاد ده درصد مصرف برق کشور را به خود اختصاص داده است. رشد مصرف برق بیشتر در بخش غیر مولد اتفاق افتاده است.
در ادامه امین ابراهیمی مدیرعامل فولاد خوزستان تولید از دست‌رفته‌ی ناشی از محدودیت‌های برقی را جبران‌ناپذیر دانست و‌ افزود: سال گذشته میزان تولید از دست رفته‌ی ناشی از محدودیت برق شصت هزار تُن بود. این رقم در چهار ماهه‌ی نخست امسال، ۴۵۰ هزار تُن بوده که باعث شد ده هزار میلیارد تومان از فروش محصولات و دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از سود را از دست دهیم. پیشنهاد فولاد خوزستان در کوتاه‌مدت هوشمندسازی محدودیت‌ها است،‌ بدان معنا که با توجه به تاثیرگذاری صنایع مختلف بر اقتصاد کشور محدودیت‌ها اعمال شود. در میان‌مدت با توجه ظرفیت نصبی ۸۵ هزار مگاواتی نیروگاهی، به روز رسانی تجهیزات و احیای نیروگاه‌های تعطیل شده را با نگاه پایداری برق به شرکت‌های فولادی واگذار کنند. در بلندمدت ایجاد شرکت مادر تخصصی در حوزه توسعه زیرساخت، با سرمایه‌گذاری مشترک شرکت‌هایی فولادی و وزارت نیرو می‌تواند به برطرف نمون چالش‌ کمک کند. فولاد خوزستان به منظور تامین برق پایدار اقدام به احداث نیروگاه ۵۲۰ مگاواتی سیکل‌ترکیبی کرده است. وزارت نیرو با در نظر گرفتن مشوق‌های مختلف، صنعت فولاد را برای سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی ترغیب کند.
ابراهیمی در ادامه گفت: سال گذشته هزینه‌های حامل‌های انرژی ۳ درصد بود. امسال و با شش برابر شدن قیمت برق، هزینه تمام شده به هشت درصد رسیده‌ است. با توجه به از دست رفتن ۴۵۰ هزار تن به دلیل اعمال محدودیت‌های برق، هزینه برق مصرفی به ۳۰ درصد رسیده است. با اینکه میزان مصرف برق صنایع فولادی ده درصد برق تولیدی است،‌ اما بیشترین محدودیت‌های برق متوجه این صنعت راهبردی بود.
علی بخشی رییس سندیکای برق کشور از ادامه‌دار بودن محدودیت‌های برق تا سه سال آینده خبر داد و افزود: شرایطی که امروز صنایع مختلف به ویژه فولاد و سیمان دچار آن شدند،‌ با توجه به سرمایه‌گذاری نکردن وزارت نیرو در احداث و توسعه نیروگاه قابل پیش‌بینی بود. با فرض اینکه همین امروز احداث نیروگاه از سوی صنایع فولادی آغاز شود،‌ در خوشبینانه‌ترین حالت و با فرض ثابت بودن تولید برق، تا سه سال آینده محدودیت‌های برق صنایع ادامه‌دار خواهد بود.
رییس سندیکای برق کشور اصلاح الگوی مصرف را کوتاه‌ترین مسیر کاهش محدودیت‌ برق دانست و اضافه کرد: در کنار اصلاح الگوی مصرف،‌ بهینه‌سازی تجهیزات، حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، در مدار آوردن نیروگاه‌های فرسوده و واردات برق می‌تواند در کوتاه‌مدت به بهبود شرایط کمک‌ کند.
رسول خلیفه‌سلطان دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور ضمن انتقاد از اعمال محدودیت برق به صنعت فولاد اظهار داشت: بار محدودیت‌های برق فقط بر دوش تولیدکنندگان فولاد است. وزارت نیرو با نگاه منصفانه باید به صنایع مختلف محدودیت دهد. کشور به اندازه‌ی کافی توسعه کمی داشته است، باید به سمت کیفی شدن تولید گام برداریم.
سپس دکتر علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران از تلاش فولاد‌ی‌ها برای حذف قیمت‌گذاری دستوری گفت‌ و افزود: متولی نیروگاه‌های کشور چه در تولید و چه در فروش وزارت نیرو است. این شرایط منطقی نیست. وزارت نیرو باید به تصدی‌گری در صنعت برق پایان دهد و به نیروگاه‌ها به چشم یک صنعت مولد نگاه کند. تا به امروز شصت درصد تولید برق از سوی بخش خصوصی انجام می‌شود،‌ این رقم باید به صد در صد برسد. اگر بخواهیم با نگاه دولت مصرف برق کشور را بسنجیم،‌ باید گفت که سال گذشته ۶ میلیارد دلار عدم‌‌النفع ناشی از افزایش مصرف سوخت نیروگاه‌های برق و‌ صادر نشدن سوخت‌ متوجه دولت شد.‌
وی سهم سه‌ درصدی عرضه‌ی برق در بورس را ناچیز دانست و اضافه کرد: عرضه‌ی برق در بورس،‌ علاوه بر واقعی شدن‌ قیمت‌ها، به رقابتی شدن هم‌ کمک‌ می‌کند.
بهره‌گیری از مکانیزم های بازار بورس، صدور گواهی صرفه‌جویی انرژی برای شرکت‌هایی که پروژه‌های فولادی را با در نظر گرفتن کاهش مصرف برق تعریف و اجرا می‌کنند، اصلاح الگوی مصرف و احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر مواردی هستند که‌ به‌ بهبود شرایط کمک‌ می‌کنند.
در این پنل دکتر مصطفی رجبی‌‌مشهدی سخنگوی صنعت برق و‌ مدیرعامل شبکه برق ایران از تحویل ۹۵ درصدی انرژی به مصرف‌کنندگان (خانگی،‌ تجاری، صنعتی و کشاورزی)‌ گفت‌ و افزود: طرح مدیریت مصرف در قراردادهایی که با صنایع بستیم گنجانده شده است و یادآور شدیم که در ساعات اوج مصرف صنایع محدود می‌شوند.‌ در زمستان سال گذشته،‌ ۲۵ روز محدودیت داشتیم که با توجه به شرایط امسال ممکن‌ است‌ تعداد روزها‌ افزایش پیدا کند. باید به سمتی حرکت کنیم که میزان انرژی قابل تحویل به صنایع را اعلام کنیم و صنایع بر این اساس برنامه‌ریزی کنند.
وی از پایان محدودیت‌های برق در پایان شهریورماه گفت و افزود: در طرح های جدید فولادی به ازای هر تن فولاد مصرف انرژی برق بسیار فراتر از استانداردهای جهانی است،‌ علت این امر ارزان بودن برق در ایران است. باید به سمت اصلاح الگوی مصرف حرکت کنیم. توسعه پایدار مستلزم‌ اصلاح الگوی مصرف است.
مهندس محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت مادر‌ تخصصی تولید برق حرارتی، نیاز صنایع فولادی را با در نظر گرفتن افق ۱۴۰۴، ده هزار مگاوات اعلام‌ کرد و افزود: در افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تُن فولاد پیش‌بینی شده است. تولید برق کشور توان تامین برق این حجم از تولید را ندارد،‌ کما اینکه همین امروز هم‌ با وجود ظرفیت چهل میلیون تُنی، به دلیل‌ کمبود تولید برق، تنها سی میلیون تُن تولید می‌شود. دولت می‌بایست تضمین دهد با سرمایه‌گذاری صنایع فولاد در احداث و یا ارتقا نیروگاه‌، پایداری انرژی تامین شود.
گزارش خبرنگار ما حاکی است، در پایان این سمینار از سوی رسول خلیفه‌سلطان دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران از امین ابراهیمی مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان به دلیل اهتمام و نقش سازنده‌‌ی فولاد خوزستان در برگزاری سمینار با اهدای لوح، تقدیر شد.